Św. Melchior Grodziecki: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 20:56, 8 wrz 2022

Św. Melchior Grodziecki (1582-1619)

św. Melchior Grodziecki, obraz J. Wałacha

Melchior Grodziecki - wg źródeł historycznych - pochodził z polskiego szlacheckiego rodu, herbu Radwan. Ród ten związany był ze wsią Grodziec Śląski. Melchior urodził się w Cieszynie w roku 1582 lub w 1584 jako syn Henryka, cieszyńskiego kasztelana. Rodzina Grodzieckich odgrywała bardzo ważną ważną rolę w życiu politycznym ówczesnego Śląska. Melchior odbył wstępne nauki w domu rodzinnym, później rozpoczął naukę w gimnazjum w wiedeńskim kolegium ojców jezuitów. Grodziecki wykazywał głęboką religijność, dlatego cieszył się, że przyjęto go w roku 1602 do Sodalicji Mariańskiej.

Podczas pobytu w Wiedniu rozważał wstąpienie do zakonu jezuitów. Po namyśle rozpoczął życie zakonne 22 maja 1603 w brneńskim jezuickim domu nowicjatu fundowanym przez stryjów Melchiora Jana i Wacława. Melchior był formowany w duchu całkowitego poświęcenia w służbie Kościołowi. Po dwuletniej formacji zakonnej w Brnie Melchior złożył śluby zakonne 22 maja 1605. Jako kleryk odbywał praktykę nauczycielską w niższych klasach kolegium w Brnie (1605-1606) i w Kłodzku (1606-1607). Będąc jeszcze klerykiem przygotowywał się do podjęcia nauczania w klasach wyższych w seminarium nauczycielskim w Czeskich Budziejowicach. Po ukończeniu praktyki powrócił do Kłodzka, aby kontynuować pracę pedagogiczną. W 1609 roku rozpoczął studia z filozofii i teologii na Uniwersytecie w Pradze, a po ich ukończeniu otrzymał w 1614 roku w Pradze święcenia kapłańskie. Jako kapłan pracował w Pradze, głosząc kazania w języku czeskim. Następnie wysłano go na stanowisko zarządcy domu zakonnego i kaznodziei do wsi Kopanina. Wg źródeł historycznych okoliczności posługi kapłańskiej ks. Melchiora Grodzieckiego przypadały na okres wojny trzydziestoletniej. Okres ten obfitował w wiele walk wyznaniowych między protestantami i katolikami. W 1618 roku jezuici zostali usunięci z Pragi. Ks. Grodziecki był zmuszony przez rok zatrzymać się w Brnie, ale po pewnym czasie musiał opuścić miasto. Przełożeni zakonni polecili mu udać się do Koszyc, gdzie miał pracować w charakterze kapelana wojskowego. W Koszycach Melchior spotkał - jak się okaże - swoich towarzyszy we wspólnym męczeństwie: ks. Stefana Pongracza oraz ks. Marka Stefana Kriża, pochodzącego z Chorwacji.

Wojska Bethlena Gabora, księcia Siedmiogrodu natarły w sierpniu 1619 roku do Koszyc. Wojskami dowodził Jerzy Rakoczy. Cesarski gubernator Koszyc Dóczy przygotowywał miasto do heroicznej obrony. Rada miejska pod wpływem kalwińskiego kaznodziei Alvinczy'ego i radnego Reynera otworzyła bramy grodu. Wojska te planowały krwawą rzeź na katolikach. Ostatecznie, ofiarami bestialskiego morderstwa stało się trzech kapłanów: ks. Melchior Grodziecki, ks. Stefan Pongracz, ks. Marek Stefan Kriża.

Wykonanie wyroku śmierci powierzono podwładnym Rakoczego. Kapłanów więziono, zmuszając do porzucenia wiary katolickiej i przejścia na kalwinizm. Po uporczywej odmowie kapłani zostali poddani dalszym torturom w nocy z 7 na 8 września 1619. Po torturach ścięto toporem księży: Grodzieckiego i Kriża, natomiast ks. Stefan Pongracz umarł po dwudziestogodzinnych mękach. Gdy Gabor poniósł klęskę od lisowczyków, zgodził się na wydanie ciał kapłanów. Pochowano je w okolicy Koszyc, ale w 1636 roku przeniesiono je do Trnawy na Słowacji, gdzie obecnie spoczywają w kościele Sióstr Urszulanek.

15 stycznia 1905 papież Pius X uroczyście wpisał Melchiora i jego towarzyszy do katalogu błogosławionych. 2 lipca 1995 w Koszycach na Słowacji papież Jan Paweł II ogłosił ich świętymi.

W ikonografii św. Melchior Grodziecki jest przedstawiany indywidualnie (znak zakonu jezuitów IHS, narzędzia męki: miecz, obcęgi i paląca się pochodnia; święty trzyma w ręce krzyż i palmę męczeństwa) lub też w towarzystwie męczenników: ks. Marka Kriża i ks. Stefana Pongracza.

Ku czci świętego powstało gimnazjum i liceum skupiające młodzież z Cieszyna i okolic.

Liturgiczny obchód ku czci św. Melchiora Grodzieckiego przypada na dzień 7 września i ma charakter wspomnienia dowolnego. Obchodom towarzyszy uroczysta procesja odpustowa, która łączy dwa różne kościoły leżące po dwóch stronach dzisiejszego miasta Cieszyn.

Bibliografia

H. Fros, Święci i błogosławieni Towarzystwa Jezusowego, Kraków 1932; J. Poplatek SJ, Bł. M. Grodziecki TJ umęczony za wiarę w 1619 roku, Kraków 1933; B. Natoński, Melchior Grodziecki, [w:] Hagiografia Polska, t. II, Poznań 1972, s. 116-122; J. Szymik, Błogosławiony Melchior Grodziecki, Czeski Cieszyn 1995; W. Zaleski, Święci na każdy dzień, Warszawa 1998, s. 525-526; Z. Zwoźniak, Śląscy kandydaci na ołtarze, "Z tej ziemi". Śląski kalendarz katolicki na rok 1988, Katowice 1988, s. 153-155.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-Dokładna data urodzenia nie jest znana - urodził się pomiędzy 1582 a 1584 rokiem w Cieszynie. Pochodził z polskiego, szlacheckiego rodu herbu Radwan, osiadłego we wsi Grodziec, położonej między Biała a Cieszynem. Dziadek Błogosławionego był kasztelanem cieszyńskim, po nim godność tę miał zaś stryj. Drugi z kolei stryj był biskupem w Ołomuńcu, a trzeci dziekanem kolegiaty w Brnie.
+==Św. Melchior Grodziecki (1582-1619)==
-Studia średnie podjął w kolegium jezuickim w Wiedniu, gdzie w 1602 roku został przyjęty do Sodalicji Mariańskiej. W 1603 roku po ukończeniu szkoły średniej wstąpił do nowicjatu [[Jezuici|jezuitów ]] w Brnie. Tam spotkał św. Stefana Pongracza, późniejszego męczennika. W 1605 roku złożył śluby zakonne. Zakon jezuitów wysłał św. Melchiora na praktykę nauczycielską do Brna (1605-1606), potem do Kłodzka (1606-1607), a następnie na rok do seminarium nauczycielskiego do Budziejowic. W 1608 roku wrócił do Kłodzka, by dokształcić się w muzyce. Po studiach filozoficznych i teologicznych otrzymał święcenia kapłańskie w 1614 roku w Pradze. Tutaj też spędził pierwsze lata kapłańskie.
+[[Plik:Grodziecki.jpg|right|thumb|św. Melchior Grodziecki, obraz J. Wałacha]]
+Melchior Grodziecki - wg źródeł historycznych - pochodził z polskiego szlacheckiego rodu, herbu Radwan. Ród ten związany był ze wsią Grodziec Śląski. Melchior urodził się w Cieszynie w roku 1582 lub w 1584 jako syn Henryka, cieszyńskiego kasztelana. Rodzina Grodzieckich odgrywała bardzo ważną ważną rolę w życiu politycznym ówczesnego Śląska.
+Melchior odbył wstępne nauki w domu rodzinnym, później rozpoczął naukę w gimnazjum w wiedeńskim kolegium ojców jezuitów. Grodziecki wykazywał głęboką religijność, dlatego cieszył się, że przyjęto go  w roku 1602 do [[Sodalicja Mariańska|Sodalicji Mariańskiej]].
-Po wybuchu wojny 30-letniej (1618-1648) św. Melchior udał się na Węgry, do Koszyc, w charakterze kapelana wojsk czeskich i polskich. W sierpniu 1619 Gabor Bethlen, książę Siedmiogrodu, wkroczył do Węgier wraz z Jerzym Rakoczym, magnatem węgierskim. W tym czasie św. Melchior ukrywał się na zamku wraz z późniejszymi świętymi: Markiem Kriżem i Stefanem Pongraczem. Wojska Gabora i Rakoczego wdarły się na zamek, aresztowano św. Melchiora i jego towarzyszy i zaraz wydano na nich wyrok śmierci. Gdy zamordowano kanonika Kriża, rozpoczęto torturowanie jezuitów, by zmusić ich do odstępstwa od wiary. Gdy to nie pomogło, dobito męczenników, odcinając ich głowy toporem. Taki wyrok wywołał oburzenie nawet wśród ludności protestanckiej.
+Podczas pobytu w Wiedniu rozważał wstąpienie do [[Jezuici|zakonu jezuitów]]. Po namyśle rozpoczął życie zakonne 22 maja 1603 w brneńskim jezuickim domu nowicjatu fundowanym przez stryjów Melchiora Jana i Wacława. Melchior był formowany w duchu całkowitego poświęcenia w służbie Kościołowi. Po dwuletniej formacji zakonnej w Brnie Melchior złożył śluby zakonne 22 maja 1605.  Jako kleryk odbywał praktykę nauczycielską w niższych klasach kolegium w Brnie (1605-1606) i w Kłodzku (1606-1607). Będąc jeszcze klerykiem przygotowywał się do podjęcia nauczania w klasach wyższych w seminarium nauczycielskim w Czeskich Budziejowicach. Po ukończeniu praktyki powrócił do Kłodzka, aby kontynuować pracę pedagogiczną. W 1609 roku rozpoczął studia z filozofii i teologii na Uniwersytecie w Pradze, a po ich ukończeniu otrzymał w 1614 roku w Pradze święcenia kapłańskie. Jako kapłan pracował w Pradze, głosząc kazania w języku czeskim. Następnie wysłano go na stanowisko zarządcy domu zakonnego i kaznodziei do wsi Kopanina.
-Gdy Gabor poniósł klęskę od lisowczyków, zgodził się na wydanie ciał kapłanów. Pochowano je w okolicy Koszyc, ale w 1636 roku przeniesiono je do Trnawy, gdzie obecnie spoczywają w kościele sióstr urszulanek.
+Wg źródeł historycznych okoliczności posługi kapłańskiej ks. Melchiora Grodzieckiego przypadały na okres [[Wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]]. Okres ten obfitował w wiele walk wyznaniowych między protestantami i katolikami. W 1618 roku jezuici zostali usunięci z Pragi.  Ks. Grodziecki był zmuszony przez rok zatrzymać się w Brnie, ale po pewnym czasie musiał opuścić miasto. Przełożeni zakonni polecili mu udać się do Koszyc, gdzie miał pracować w charakterze kapelana wojskowego. W Koszycach Melchior spotkał - jak się okaże - swoich towarzyszy we wspólnym męczeństwie: ks. Stefana Pongracza oraz ks. Marka Stefana Kriża, pochodzącego z Chorwacji.
+Wojska Bethlena Gabora, księcia Siedmiogrodu natarły w sierpniu 1619 roku do Koszyc. Wojskami dowodził Jerzy Rakoczy. Cesarski gubernator Koszyc Dóczy przygotowywał miasto do heroicznej obrony. Rada miejska pod wpływem kalwińskiego kaznodziei  Alvinczy'ego i radnego Reynera otworzyła bramy grodu. Wojska te planowały krwawą rzeź na katolikach. Ostatecznie, ofiarami bestialskiego morderstwa stało się trzech kapłanów: ks. Melchior Grodziecki, ks. Stefan Pongracz, ks. Marek Stefan Kriża.
+Wykonanie wyroku śmierci powierzono podwładnym Rakoczego. Kapłanów więziono, zmuszając do porzucenia wiary katolickiej i przejścia na kalwinizm. Po uporczywej odmowie kapłani zostali poddani dalszym torturom w nocy z 7 na 8 września 1619. Po torturach ścięto toporem księży: Grodzieckiego i Kriża, natomiast ks. Stefan Pongracz umarł po dwudziestogodzinnych mękach. Gdy Gabor poniósł klęskę od lisowczyków, zgodził się na wydanie ciał kapłanów. Pochowano je w okolicy Koszyc, ale w 1636 roku przeniesiono je do Trnawy na Słowacji, gdzie obecnie spoczywają w kościele Sióstr Urszulanek.
+stycznia 1905 [[Pius X |papież Pius X]] uroczyście wpisał Melchiora i jego towarzyszy do katalogu błogosławionych. 2 lipca 1995 w Koszycach na Słowacji [[Jan Paweł II|papież Jan Paweł II]] ogłosił ich świętymi.
+*W ikonografii św. Melchior Grodziecki jest przedstawiany indywidualnie (znak zakonu jezuitów IHS, narzędzia męki: miecz, obcęgi i paląca się pochodnia; święty trzyma w ręce krzyż i palmę męczeństwa) lub też w towarzystwie męczenników: ks. Marka Kriża i ks. Stefana Pongracza.
+*Ku czci świętego powstało gimnazjum i liceum skupiające młodzież z Cieszyna i okolic.
+*Liturgiczny obchód ku czci św. Melchiora Grodzieckiego przypada na dzień 7 września i ma charakter wspomnienia dowolnego. Obchodom towarzyszy uroczysta procesja odpustowa, która łączy dwa  różne kościoły leżące po dwóch stronach dzisiejszego miasta Cieszyn.
-stycznia 1905 [[Pius X |św. Pius X]] uroczyście wpisał Melchiora i jego towarzyszy do katalogu błogosławionych. 2 lipca 1995 w Koszycach na Słowacji [[Jan Paweł II]] ogłosił ich świętymi.
-*Wspomnienie liturgiczne - 7 września
 ==Bibliografia==
-W. Zaleski, Święci na każdy dzień, Warszawa 1998, s. 525-526; Z. Zwoźniak, Śląscy kandydaci na ołtarze, "Z tej ziemi". Śląski kalendarz katolicki na rok 1988, Katowice 1988, s. 153-155.
+H. Fros, Święci i błogosławieni Towarzystwa Jezusowego, Kraków 1932; J. Poplatek SJ, Bł. M. Grodziecki TJ umęczony za wiarę w 1619 roku, Kraków 1933; B. Natoński, Melchior Grodziecki, [w:] Hagiografia Polska, t. II, Poznań 1972, s. 116-122; J. Szymik, Błogosławiony Melchior Grodziecki, Czeski Cieszyn 1995; W. Zaleski, Święci na każdy dzień, Warszawa 1998, s. 525-526; Z. Zwoźniak, Śląscy kandydaci na ołtarze, "Z tej ziemi". Śląski kalendarz katolicki na rok 1988, Katowice 1988, s. 153-155.
-[[Kategoria:Święci i błogosławieni|Melchior Grodziecki]]
+{{Święty}}
+{{Noty biograficzne}}
+[[Kategoria: Sanctus - M|Mel]]
+[[Kategoria: Biografie - M|Mel]]