Św. Agnieszka

Informacje na temat życia tej świętej podają dwie tradycje: łacińska (św. Ambroży- De Virginibus, Agnes beatae virginis, inskrypcja Damazego na płycie nagrobnej) oraz grecka (teksty w księgach liturgicznych; Codex Ottobonianus,54). Obie zawierają wiele elementów legendy. Obie nie są ze sobą w całości zbieżne. Według pierwszej, św. Agnieszka urodziła się miedzy 240 a 290 rokiem. W dzieciństwie ślubowała dziewictwo. Poniosła śmierć męczeńską miedzy 254 a 304 rokiem ścięta mieczem. Według drugiej, Agnieszka pochodziła z zamożnego rzymskiego rodu. Od młodości cechowała ją gorliwa pobożność. W dzieciństwie złożyła ślub dziewictwa. Jej torturom i śmierci męczeńskiej towarzyszyły cuda. Zginęła płonąc na stosie.

Kult

Jej imię wymienia się w Kanonie Rzymskim. Jej dom rodzinny miał znajdować się w pobliżu drogi Nomentańskiej. Tam też, po Edykcie Konstantyna, przybywali chorzy szukając uzdrowienia (Konstancja córka Konstantyna). Nad grobem, w 321 roku, wybudowano bazylikę ku czci świętej (Św. Agnieszka za murami). Za papieża Liberiusza (352-366) obłożono grób marmurowymi płytami. Na jednej z nich Damazy kazał wypisać hymn ku czci św. Agnieszki. Została ona zdewastowana przez Lombardów w 755 roku, a w 773 odbudowano ją.

Kult świętej szybko rozprzestrzenił się po świecie. Jak podaje tradycja (Sozomenos), część relikwii przeniesiono do Konstatynopola. We Francji czczono relikwie św. Agnieszki w Amiens, Cambrai, Abbeville, Saint-Ouen oraz Rouen. Na obrazach i w ikonografii przedstawiana jest w złotych szatach, z dwoma gołąbkami, w otoczeniu baranków, w środku ognia, strzeżona przez anioła. W święto patronalne (21 I) w bazylice jej poświęconej święci się baranki, z których wełny tkane się paliusze.

Bibliografia

E. Bongiorni, La vergine e martire romana S.Agnese nelle opere di S. Ambrogio, Brescia 1897; P. Franchi de Cavalieri, S. Agnese nella tradizione e nella legenda, Roma 1899; F. Jubaru, Sainte Agnès d’après de nouvelles rechercher, Paris 1907, E. Le Bourgeois, Les martyrs de Rome, Paris, 1897; Baudot, Chaussin OSB, Vies des Saints et des bienheureux, Paris 1935, T.I, s. 415-422.