Dziewiecki Marek, Cielesność, płciowość, seksualność, Kielce 2000, Wydawnictwo Jedność, ss. 166.
Książka Cielesność, płciowość, seksualność została wydana w 2000 roku w Kielcach przez Wydawnictwo Jedność. Redaktorem technicznym publikacji jest Józef Bąkowski, a korekcją tekstu zajęła się Joanna Pisiewicz. Książka jest jedną z pięciu pozycji składających się na wydawniczą serię Psychologia wychowania.
Autorem książki jest Marek Dziewiecki – rzymskokatolicki prezbiter, doktor psychologii, adiunkt Uniwersytetu Kardynała Stanisława Wyszyńskiego w Warszawie. W swoich pracach i wykładach skupia się głównie na tematyce wychowania, profilaktyki i terapii uzależnień, a także wychowania i przygotowania do życia w rodzinie. Tytuł doktora w zakresie nauk o wychowaniu obronił w Rzymie w 1988 roku. Od 2000 roku jest dyrektorem radomskiego telefonu zaufania, a od 2003 roku pełni funkcję wicedyrektora Europejskiego Centrum Powołań. Jest także ekspertem Ministerstwa Edukacji w zakresie przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie.
Książka Cielesność, płciowość, seksualność nie ma charakteru naukowego. Autor często powołuje się w niej na swoje poprzednie publikacje: Człowiek w obliczu seksualności, Kształtowanie postaw, Odpowiedzialna pomoc wychowawcza. Dziewiecki odwołuje się także do czołowych publikacji na polskim rynku autorów poruszających tematykę wychowania do właściwego przeżywania seksualności, takich jak: Józef Augustyn, Josh McDowell, Anne Moir oraz David Jessel. We wstępie książki autor podkreśla, iż istotną rolę w formułowaniu jej treści pełniły przemyślenia i doświadczenia życiowe, jakimi podzielili się z nim młodzież i studenci. Publikacja jest swego rodzaju syntetycznym połączeniem poradnika wychowawczego, studium teologii ciała oraz wiedzy psychospołecznej, wynikającej z doświadczeń zarówno Dziewieckiego, jak i młodzieży, z którą miał okazję pracować w parafii i na uczelni.
Według założeń autora publikacja ma na celu wskazanie wyznaczników dojrzałości w zakresie cielesności, płciowości i seksualności oraz przedstawienie zasad odpowiedzialnego wychowania w zakresie tych sfer. Dziewiecki chciał dodatkowo zwrócić uwagę na nierozłączność tych trzech aspektów, na ich wzajemne powiązanie i przenikanie. Autor powziął sobie za zadanie stworzenie publikacji, która w ciekawy i przystępny sposób przedstawi nie tylko najważniejsze zagadnienia związane z tematem wynikającym z tytułu książki, ale przede wszystkim stanie się spójnym poradnikiem wychowawczym dla rodziców oraz pedagogów. Wszystkie z powyższych celów zostały zrealizowane we właściwy sposób.
Książka podzielona jest na trzy, adekwatne do treści tytułu, tematy. Podział ten zapewnia przejrzystość, dając adresatom możliwość łatwego i szybkiego znalezienia interesujących ich treści. Może to być bardzo istotnym udogodnieniem dla nauczycieli wychowania do życia w rodzinie, którzy poszukują skonkretyzowanych tematycznie pomocy edukacyjnych. Dodatkowo każdy z rozdziałów podzielony jest na mniejsze – podrozdziały – wytyczające w ciekawy sposób najistotniejsze aspekty danej problematyki. Wstęp i zakończenie książki stanowią spójną całość, nawiązując do siebie i przedstawiając kwintesencję treści całej publikacji.
W pierwszym rozdziale autor skupia uwagę czytelnika na tematyce cielesności. W przejrzysty sposób przedstawia kolejno antropologiczny, biblijny i psychospołeczny aspekt zjawiska. Wielostronne spojrzenie na tematykę jest przeprowadzone w sposób spójny, a kolejność przytaczanej argumentacji przemyślana. Autor w niezwykle trafny sposób pokazuje tutaj dążenie do dojrzałości cielesnej – przejawiającej się w złączeniu ciała i ducha w jedno – jako powołania każdego człowieka do świętości. Autor przestrzega w ten sposób czytelnika przed, popularyzowanymi w dzisiejszych czasach, skrajnymi podejściami do cielesności. W niezwykle przystępny, pełen życiowych przykładów sposób wyjaśnia, jakie konsekwencje może nieść za sobą zbyt radykalne podejście do tej tematyki. Przytaczane w ten sposób uwagi są istotne ze względu na cel wydania książki – ma być ona pomocą dla nauczycieli wychowania do życia w rodzinie. Równocześnie uwagi te mogą pomóc rodzicom w lepszym zrozumieniu swoich dorastających dzieci, które bardzo często wstydzą się i nie rozumieją swojego ciała lub odwrotnie – nadmiernie je sakralizują. W swoich rozważaniach na temat cielesności, Dziewiecki zwraca uwagę na dwa aspekty rzadko poruszane w literaturze dotyczącej wychowania do dojrzałego patrzenia na swoją cielesność. Są nimi: rozumienie języka własnego ciała i świadomość przyszłych skutków swoich zachowań. Zwrócenie uwagi na powiązanie dojrzałości z dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne, świadomością wpływu swoich zaniedbań (np. palenie tytoniu, brak snu, otyłość) na przyszłość człowieka i jego potomstwa jest czymś, co do tej pory nie wybrzmiało w żadnej popularnej publikacji. Autor podkreśla również kwestię, którą do tej pory poruszano głównie w publikacjach medycznych lub psychologicznych – niedojrzałe podejście do cielesności jest kołem napędowym kolejnych problemów z nią związanych.
W drugim rozdziale dotyczącym płciowości autor zwraca uwagę na niewłaściwe rozumienie tego zagadnienia. W niezwykle celny sposób wykazuje pułapki stawiane przez dzisiejszy feminizm. Przytaczana argumentacja nie zostawia czytelnikowi możliwości polemiki z tezami. We współczesnej literaturze często spotykanym zjawiskiem zdaje się być wyliczanie błędnych definicji i zapatrywań na ludzką płciowość. Dziewiecki w nietuzinkowy sposób pokazuje nowatorski sposób przedstawiania problemu – unika wyliczania błędów rozumienia płciowości, w zamian pokazując piękno wypływające z ludzkiej odmienności. Pozytywny przekaz o wzajemnej potrzebie funkcjonowania dwóch płci, ich wspólnej pomocy i wsparcia daje czytelnikowi możliwość zachwycenia się Bożym zamysłem na życie człowieka. Autor zabiera ważny głos w dyskusji na temat istoty dwóch płci. Pokazuje, jak ważna jest świadomość potrzeby dążenia do zintegrowania w sobie tego, co cenne u płci przeciwnej, przy równoczesnym nie zatraceniu nadanej nam płciowości.
Trzeci rozdział książki poświęcony jest zagadnieniu seksualności. Część ta jest niejako przekształceniem przekazanych wcześniej myśli teoretycznych w konkretne wskazówki dla rodziców i wychowawców, co zdaje się trafnie podkreślać cel, w jakim wydano publikację. Ten sposób ułożenia treści sprawia, że czytelnik stopniowo pozyskuje wiedzę potrzebną mu do właściwego podejścia wychowawczego. Układ książki współgra również z przekazywanym pouczeniem – wiedza teoretyczna jest niezbędna, aby wychowywać młodzież do dojrzałości seksualnej, jednak nie jest wystarczająca. Poza wiedzą potrzebne jest bowiem wychowanie praktyczne – wieloaspektowe. Nie wystarczy mówić o seksualności i cielesności – potrzeba wychowywać do szczerości i panowania nad sobą, a także kształtować sumienie i duchowość dziecka od najmłodszych lat. Pomimo tego, iż jest to spojrzenie często przytaczane przez autorów książek skupiających się na tematyce wychowania do dojrzałego przeżywania seksualności (jak na przykład J. McDowell czy J. Augustyn), to niezmiernie istotne było jego ponowne poruszenie. Autor zakończył rozdział w sposób zaczerpnięty od pisarzy literatury amerykańskiej – przytaczając popularne rozterki dzisiejszej młodzieży i krótko na nie odpowiadając. Taki sposób podsumowania treści daje możliwość usystematyzowania sobie przez czytelnika przeczytanych w książce wiadomości. Równocześnie jest ułatwieniem dla osób szukających szybkich odpowiedzi na nurtujące ich pytania.
Książka pomimo klarownego podziału tematycznego mogłaby być bardziej przejrzysta dla docelowego odbiorcy, gdyby dzieliła się na części teoretyczne i wskazówki wychowawcze. Z drugiej strony, brak takiego podziału może być celowym zabiegiem autora, podkreślającym konieczność kierowania się w wychowaniu zarówno wiedzą teoretyczną, jak i praktyczną.
Styl pisarski autora jest klarowny. W sposób jasny opisuje zjawiska naukowe oraz łączy je z luźnymi historiami i obserwacjami życia codziennego. Dobór słów sprawia, że książka przekazuje treści w sposób zrozumiały dla docelowego adresata – rodzica i wychowawcy – równocześnie nie zatracając naukowych wydźwięków. Na łatwość czytania wpływa również konstrukcja zdań – ich odpowiedni szyk i dbałość o to, by nie były zbyt długie.
Książka Cielesność, płciowość, seksualność cechuje się bardzo dobrą strukturą i stylem pisarskim. Autor spełnił wszystkie wytyczone sobie we wstępie cele i dostosował treści do potrzeb swoich odbiorców. Niełatwa tematyka została przedstawiona w sposób przejrzysty i zrozumiały, a treści książki w nieprzeciętny sposób odzwierciedlone z jej strukturą. (oprac. Karolina Gryksa).