Zielniok Marian

Zielniok Marian (1930-2000)

Urodził się 10 lutego 1930 w Pawłowie w rodzinie urzędnika celnego Edwarda i Elżbiety z d. Szynkarek. Tam ukończył 3 lata szkoły powszechnej. W lipcu 1939 roku rodzice przenieśli się do Brzezinki k. Mysłowic, gdzie w kościele parafialnym Nawiedzenia NMP otrzymał 9 maja 1943 Sakrament Bierzmowania. Po wybuchu II wojny światowej oboje rodzice, zwłaszcza ojciec za udział w powstaniach śląskich zmuszeni byli ukrywać się. Ukończył w Brzezince podstawową edukację w miejscowej niemieckiej szkole powszechnej (1940-1943). Od 1943 roku kontynuował edukację w szkole średniej, najpierw od 1943 roku w niemieckiej szkole w Mysłowicach, następnie w latach (1945-1948) w polskim Gimnazjum Ogólnokształcącym, od 1948 roku w Koedukacyjnej Szkole Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego w Mysłowicach, gdzie 10 czerwca 1950 zdał egzamin maturalny. Od lipca 1950 roku wraz z rodzicami Marian zamieszkał w Chałupkach, na terenie ówczesnej placówki duszpasterskiej w Zabełkowie, filialnej parafii w Rudyszwałdzie na terenie diecezji opolskiej. W 1950 roku (13 czerwca) wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Święcenia kapłańskie przyjął 5 czerwca 1955.

W 1955 roku tuż po święceniach kapłańskich w ramach zastępstw wakacyjnych pracował w parafii NSPJ w Mysłowicach (VII - 16 VIII), w parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach (17-26 VIII) i w parafii Wszystkich Świętych w Dziećkowicach (od 27 sierpnia do odwołania). W tym samym roku ówczesny wikariusz kapitulny ks. Jan Piskorz wysłał go 10 września t.r. na studia specjalistyczne w ATK, gdzie zamieszkał w konwikcie dla księży. Na jego prośbę (9 grudnia 1955) wikariusz kapitulny zgodził się na przeniesienie się księdza na KUL na studia z psychologii pedagogicznej i rozwojowej na tamtejszym Wydziale Filozoficznym. W 1958 roku uzyskał licencjat z filozofii. Bp H. Bednorz w 1959 roku polecił ks. Zielniokowi na życzenie ks. prof. Stanisława Wilczewskiego podjąć praktykę u jego boku z fonetyki pastoralnej. W 1961 roku uczestniczył w kursie archiwistów w funkcjonującej przy bibliotece KUL Centrali Archiwów Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL.

Najbardziej go pasjonowała sztuka sakralna. W 1970 roku przystąpił do egzaminu proboszczowskiego na podstawie pracy pt. Odnowa soborowa szat liturgicznych. 26 października 1994 uzyskał stopień doktora nauk technicznych na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej, na podstawie dysertacji pt. Rozwój architektury sakralnej w diecezji katowickiej 1925 - 1992 (promotor - prof. dr hab. inż. Andrzej Niezabitowski). W Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym prowadził w latach 1960-1963 wykłady z psychologii i metafizyki oraz do 1980 roku z historii sztuki kościelnej. W swojej pracy dydaktycznej i twórczej związał się głównie z Papieską Akademią Teologiczną w Krakowie, gdzie przez 20 lat był kierownikiem Sekcji Sztuki Liturgicznej w Instytucie Liturgicznym i od 25 stycznia 1989 adiunktem w Instytucie Liturgiki.

W Katowicach w latach 1959-1964 i 1967-1969 był referentem Kurii Diecezjalnej w Katowicach ds. duszpasterstwa specjalnego. W latach 1959-1964 prowadził Poradnię Życia Rodzinnego i angażował się w Centrali Krucjaty Wstrzemięźliwości. W firmie Ars Catholica od 1 kwietnia 1967 był doradcą ds. uzgadniania wyrobów firmy z wymogami sztuki kościelnej. W latach 1969 - 1992 był recenzentem prac proboszczowskich z zakresu psychologii, pedagogiki i sztuki sakralnej. Na I Synodzie Diecezji Katowickiej był rzeczoznawcą w sprawach sztuki sakralnej i należał do Komisji Liturgicznej Synodu i jej Podkomisji Sztuki Sakralnej. Od 18 grudnia 1974 był przez kilka lat rzeczoznawcą diecezjalnym w zakresie sztuki sakralnej i do swojej śmierci członkiem Diecezjalnej Komisji Sztuki Sakralnej. W latach 1980-1995 był kierownikiem Diecezjalnego Studium Sztuki Sakralnej i przez 10 lat (1976-1986) członkiem Diecezjalnej Rady Liturgicznej. Na forum Kościoła w Polsce w latach 1989-1994 był członkiem Komisji Episkopatu ds. Budowy Kościołów oraz konsultorem Rady Episkopatu Polski ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego. Od 11 kwietnia 1991 był Komandorem i Współzałożycielem Rycerstwa Czarnej Madonny oraz członkiem kapituły Orderu Rycerstwa z siedzibą w Częstochowie.

Był współautorem kilku publikacji książkowych związanych z jubileuszem 600-lecia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego i 1000-lecia istnienia (Archi)Diecezji Krakowskiej, jako ilustrator ich szaty graficznej, okładki i autor dokumentacji zwłaszcza fotograficznej. O szczególnym umiłowaniu swojej pasji świadczy pozostawiony bogaty księgozbiór dotyczący zwłaszcza historii i teorii sztuki oraz mająca współcześnie cenną wartość archiwalną obszerna dokumentacja fotograficzna, zdjęcia oraz przeźrocza wielu już nie istniejących zabytków i dzieł sztuki. Od 1998 roku zamieszkał w Domu Księży Emerytów w Katowicach. Zmarł 22 marca 2000. Jego pogrzeb odbył się 25 marca 2000 w kościele Nawiedzenia NMP w Mysłowicach Brzezince. Spoczął na miejscowym cmentarzu. Część księgozbioru jego rodzina przekazała na własność bibliotece Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Mariana Zielnioka; J. Krętosz, Zielniok Marian (hasło), SPTK, t. 9, Warszawa 2006, s. 750-751; GN 2000, nr 15, s. 17; Myszor, Historia diecezji, s. 439, 653; G. Polak, Kto jest kim w Kościele. Warszawa 1999, s. 429-430; Ł. Marek, Aparat bezpieczeństwa wobec kurii katowickiej w latach 1956-1970, [w:] Aparat bezpieczeństwa wobec kurii biskupich w Polsce, Warszawa 2009, s. 91.