Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 14:14, 22 kwi 2017

Collegium Maius

indeks Ludwika Orła, 1937

dyplom UJ ks. Franciszka Strzódki, 1953

11 stycznia 1397 papież Bonifacy wydał bullę zatwierdzającą suplikę królewską na utworzenie Wydziału Teologii w istniejącym już od dawna Studium Generalnym w Krakowie. Adresatami tego dokumentu byli król Władysław Jagiełło i królowa Jadwiga. Było to wielkie wyróżnienie dla Polski. Wydział Teologii w Krakowie miał takie same uprawnienia, jakie posiadał słynny Fakultet Teologiczny w Paryżu. Powołany do życia Wydział miał ożywić życie religijne w kraju, podnieść wykształcenie duchowieństwa oraz przyczynić się do chrystianizacji ziem w obrządku łacińskim na ziemiach litewsko-ruskich.

Na początku było sporo problemów z oficjalnym otwarciem Studium Generalnego, ale z czasem Jagiełło wydał przywilej fundacyjny, co ze strony prawnej łączyło się z oficjalnym otwarciem. Królowa Jadwiga nie doczekała tej chwili. Na Wydziale Teologii studiowało wielu studentów świeckich i duchownych, których kształcili wybitni profesorowie. Wydział rozwijał swoją działalność dydaktyczno-wychowawczą. Teolodzy i wykładowcy Uniwersytetu obok prowadzenia wykładów i dysput byli również zaangażowani w służbę dla dobra państwa i Kościoła. Swoimi radami i wiedzą wspierali biskupa Piotra Wysza z Radolina, który na początku XV wieku stał na czele polskiego średniowiecznego ruchu odnowy Kościoła. Ważną sprawą dla studiów teologicznych na Uniwersytecie Krakowskim w XVI stuleciu było powstanie nowego nurtu naukowego ukształtowanego przez humanizm. Istniał również dwutorowy system nauczenia. Z jednej strony była scholastyka, z drugiej pasja z pismami pogańskimi. Po Soborze Trydenckim w Akademii Krakowskiej postawiono sobie za cel obronę wiary katolickiej przed protestantyzmem.

Wiek XVII był trudny dla narodu. Trudne warunki gospodarcze i polityczne hamowały normalną pracę uniwersytecką. Wojny z Tatarami, Turkami, Szwedami, Moskwą i troska o byt nie sprzyjały nauce. Uczelnia traciła studentów. Wydział Teologiczny za panowania Augusta III pogrążony był w naukowej stagnacji. W XVIII wieku panowały potężne prądy umysłowe: oświecenie, romantyzm, pozytywizm. Miały miejsce również rozbiory Polski, wojny napoleońskie, powstania. Wszystkie te wydarzenia miały zarówno pozytywny jak i negatywny wpływ na działalność Uniwersytetu, a więc i na Wydział Teologiczny. Było wówczas sześć katedr: teologii dogmatycznej, polemicznej, moralnej, sakramentalnej, Pisma Świętego oraz historii Kościoła. Przełomowym momentem w dziejach wydziału jest wizyta Hugona Kołłątaja i przeprowadzona prze niego reforma z 1777 roku, która została zatwierdzona przez Komisję Edukacji Narodowej. W jej wyniku utworzono w Akademii Krakowskiej, przekształconej w Szkołę Główną Koronną, cztery kolegia, w tym także teologiczne. Z kolei nastały ciężkie czasy okupacji austriackiej. Władze austriackie chciały zlikwidować uczelnię, co się jednak im nie udało. Stanowiska profesorskie zostały obsadzone przez obcokrajowców oraz benedyktynów z opactwa Wiblingen. Uniwersytet w Krakowie został połączony z lwowskim, lecz podpisany po krótkim czasie w 1809 roku traktat pokojowy z Austrią przyczynił się do tego, że krakowski uniwersytet stał się znowu polskim.

Wcielenie Rzeczypospolitej Krakowskiej do Cesarstwa Austriackiego miało swój wpływ na dzieje Wydziału Teologicznego. Lata 1861-1862 były dla niego czasem nieskutecznej odbudowy. Galicja otrzymała autonomię, Wydział natomiast walczył o swoje prawa. Dzięki reformie z 1880 roku z pozytywnym skutkiem rozpoczęto starania o przywrócenie świetności, jaką Wydział miał w XV i XVI wieku. W okresie Dwudziestolecia Międzywojennego Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego cieszył się sukcesami: osiągnięciami naukowymi profesorów oraz dużą ilością studentów z całej Polski. Problemy przyszły wraz z nastaniem 1939 roku. Polska została napadnięta przez III Rzeszę i Rosję Sowiecką, którzy najpierw uderzyli w intelektualistów. 6 listopada 1939 władze okupacyjne aresztowały w ramach tzw. Sonderaktion Krakau 142 wykładowców i 3 studentów, a wśród nich byłego rektora UJ ks. Konstantego Michalskiego CM. Większość z nich została skierowana do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Na czas wojny zawieszono jakiekolwiek nauczanie.

Po wojnie Uniwersytet wraz z Wydziałem Teologicznym wrócił do jawnych zajęć i badań. Starał się jak najszybciej wrócić do normalnego funkcjonowania. Tymczasem komuniści, którzy budowali ustrój demokracji socjalistycznej, w 1954 roku włączyli Wydział Teologiczny UJ do Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, co oznaczało jego likwidację. W 1959 roku Stolica Apostolska wydała dekret, w którym stwierdziła, że Wydział Teologiczny zgodnie z jego ustanowieniem i charakterem pozostaje pod kierownictwem jednej władzy kościelnej. W 1974 roku Wydziałowi przyznano tytuł „Papieski”. Jednak gdy kard. Karol Wojtyła, były biskup krakowski, został papieżem, a w Polsce powstała "Solidarność", rozmowy o przywrócenie Wydziału stawały się coraz bardziej usilne. W 1981 roku została utworzona Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie, w której wykładano teologię, filozofię i historię Kościoła. W 2009 roku papież Benedykt XVI podniósł Akademię do godności Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.

Bibliografia

A. Sawulski, Pomnik wiary Królowej, 600-lecie Wydziału Teologicznego, GN 1997, nr 4, s. 19; Wydział Teologiczny w Krakowie 1397-1997, red. S. Piech, Kraków 1997; ww.pat.krakow.pl/ (adres strony internetowej). Foto: Archiwum AKat.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:Krakow collegium.jpg|right|thumb|Collegium Maius]]
 [[Plik:WTL Jagiellonski.jpg|right|thumb|indeks Ludwika Orła, 1937]]
-[[Plik:Strzodka Franciszek dyplomUJ.jpg|thumb|indeks ks. Franciszka Strzódki, 1953]]
+[[Plik:Strzodka Franciszek dyplomUJ.jpg|thumb|dyplom UJ ks. Franciszka Strzódki, 1953]]
-stycznia 1397  papież Bonifacy wydał bullę zatwierdzającą suplikę królewską na utworzenie Wydziału Teologii w istniejącym już od dawna Studium Generalnym w Krakowie. Adresatami tego dokumentu byli król Władysław Jagiełło i [[św. Jadwiga Królowa Polski|królowa Jadwiga]].  Było to wielkie wyróżnienie dla Polski. Wydział Teologii w Krakowie miał takie same uprawnienia, jakie posiadał słynny Fakultet Teologiczny w Paryżu. Powołany do życia Wydział miał ożywić życie religijne w kraju, podnieść wykształcenie duchowieństwa oraz przyczynić się do chrystianizacji ziem w obrządku łacińskim na ziemiach litewsko-ruskich.
+stycznia 1397  papież Bonifacy wydał [[Bulla|bullę]] zatwierdzającą suplikę królewską na utworzenie Wydziału Teologii w istniejącym już od dawna Studium Generalnym w Krakowie. Adresatami tego dokumentu byli król Władysław Jagiełło i [[św. Jadwiga Królowa Polski|królowa Jadwiga]].  Było to wielkie wyróżnienie dla Polski. Wydział Teologii w Krakowie miał takie same uprawnienia, jakie posiadał słynny Fakultet Teologiczny w Paryżu. Powołany do życia Wydział miał ożywić życie religijne w kraju, podnieść wykształcenie duchowieństwa oraz przyczynić się do chrystianizacji ziem w obrządku łacińskim na ziemiach litewsko-ruskich.
-Na początku było sporo problemów z oficjalnym otwarciem Studium Generalnego, ale z czasem Jagiełło wydał przywilej fundacyjny, co ze strony prawnej łączyło się z oficjalnym otwarciem. Królowa Jadwiga nie doczekała tej chwili. Na Wydziale Teologii studiowało wielu studentów świeckich i duchownych, których kształcili wybitni profesorowie. Wydział rozwijał swoją działalność dydaktyczno-wychowawczą. Teolodzy i wykładowcy Uniwersytetu obok prowadzenia wykładów i dysput byli również zaangażowani w służbę dla dobra państwa i Kościoła. Swoimi radami i  wiedzą wspierali biskupa Piotra Wysza z Radolina, który na początku XV wieku stał na czele polskiego średniowiecznego ruchu odnowy Kościoła. Ważną sprawą dla studiów teologicznych na Uniwersytecie Krakowskim w XVI stuleciu było powstanie nowego nurtu naukowego ukształtowanego przez humanizm. Istniał również dwutorowy system nauczenia. Z jednej strony była scholastyka, z drugiej pasja  z pismami pogańskimi. Po Soborze Trydenckim w Akademii Krakowskiej postawiono sobie za cel obronę wiary katolickiej przed protestantyzmem.
+Na początku było sporo problemów z oficjalnym otwarciem Studium Generalnego, ale z czasem Jagiełło wydał przywilej fundacyjny, co ze strony prawnej łączyło się z oficjalnym otwarciem. Królowa Jadwiga nie doczekała tej chwili. Na Wydziale Teologii studiowało wielu studentów świeckich i duchownych, których kształcili wybitni profesorowie. Wydział rozwijał swoją działalność dydaktyczno-wychowawczą. Teolodzy i wykładowcy Uniwersytetu obok prowadzenia wykładów i dysput byli również zaangażowani w służbę dla dobra państwa i Kościoła. Swoimi radami i  wiedzą wspierali biskupa Piotra Wysza z Radolina, który na początku XV wieku stał na czele polskiego średniowiecznego ruchu odnowy Kościoła. Ważną sprawą dla studiów teologicznych na Uniwersytecie Krakowskim w XVI stuleciu było powstanie nowego nurtu naukowego ukształtowanego przez humanizm. Istniał również dwutorowy system nauczenia. Z jednej strony była scholastyka, z drugiej pasja  z pismami pogańskimi. Po [[Sobór Trydencki|Soborze Trydenckim]] w Akademii Krakowskiej postawiono sobie za cel obronę wiary katolickiej przed protestantyzmem.
 Wiek XVII był trudny dla narodu. Trudne warunki gospodarcze i polityczne hamowały normalną pracę uniwersytecką. Wojny z Tatarami, Turkami, Szwedami, Moskwą i troska o byt nie sprzyjały nauce. Uczelnia traciła studentów. Wydział Teologiczny za panowania Augusta III pogrążony był w naukowej stagnacji. W XVIII wieku panowały potężne prądy umysłowe: oświecenie, romantyzm, pozytywizm. Miały miejsce również rozbiory Polski, wojny napoleońskie, powstania. Wszystkie te wydarzenia miały zarówno pozytywny jak i negatywny wpływ na działalność Uniwersytetu, a więc i na Wydział Teologiczny. Było wówczas sześć katedr: teologii dogmatycznej, polemicznej, moralnej, sakramentalnej, Pisma Świętego oraz historii Kościoła. Przełomowym momentem w dziejach wydziału jest wizyta Hugona Kołłątaja i przeprowadzona prze niego reforma z 1777 roku, która została zatwierdzona przez Komisję Edukacji Narodowej. W jej wyniku utworzono w Akademii Krakowskiej, przekształconej w Szkołę Główną Koronną, cztery kolegia, w tym także teologiczne. Z kolei nastały ciężkie czasy okupacji austriackiej. Władze austriackie chciały zlikwidować uczelnię, co się jednak im nie udało. Stanowiska profesorskie zostały obsadzone przez obcokrajowców oraz benedyktynów z opactwa Wiblingen. Uniwersytet w Krakowie został połączony z lwowskim, lecz podpisany po krótkim czasie w 1809 roku traktat pokojowy z Austrią przyczynił się do tego, że krakowski uniwersytet stał się znowu polskim.
-Wcielenie Rzeczypospolitej Krakowskiej do Cesarstwa Austriackiego miało swój wpływ na dzieje Wydziału Teologicznego. Lata 1861-62 były dla niego czasem nieskutecznej odbudowy.  Galicja otrzymała autonomię, Wydział natomiast walczył o swoje prawa. Dzięki reformie z 1880 roku z pozytywnym skutkiem rozpoczęto starania o przywrócenie świetności, jaką Wydział miał w XV i XVI wieku. W okresie Dwudziestolecia Międzywojennego Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego cieszył się sukcesami: osiągnięciami naukowymi profesorów oraz dużą ilością studentów z całej Polski. Problemy przyszły wraz z nastaniem 1939 roku. Polska została napadnięta przez III Rzeszę i Rosję Sowiecką, którzy najpierw uderzyli w intelektualistów. 6 listopada 1939 władze okupacyjne aresztowały w ramach tzw. Sonderaktion Krakau 142 wykładowców i 3 studentów, a wśród nich byłego rektora UJ [[Michalski Konstanty|ks. Konstantego Michalskiego CM]]. Większość z nich została skierowana do obozu koncentracyjnego w [[Obóz koncentracyjny - Sachsenhausen-Oranienburg|Sachsenhausen]]. Na czas wojny zawieszono jakiekolwiek nauczanie.
+Wcielenie Rzeczypospolitej Krakowskiej do Cesarstwa Austriackiego miało swój wpływ na dzieje Wydziału Teologicznego. Lata 1861-1862 były dla niego czasem nieskutecznej odbudowy.  Galicja otrzymała autonomię, Wydział natomiast walczył o swoje prawa. Dzięki reformie z 1880 roku z pozytywnym skutkiem rozpoczęto starania o przywrócenie świetności, jaką Wydział miał w XV i XVI wieku. W okresie Dwudziestolecia Międzywojennego Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego cieszył się sukcesami: osiągnięciami naukowymi profesorów oraz dużą ilością studentów z całej Polski. Problemy przyszły wraz z nastaniem 1939 roku. Polska została napadnięta przez III Rzeszę i Rosję Sowiecką, którzy najpierw uderzyli w intelektualistów. 6 listopada 1939 władze okupacyjne aresztowały w ramach tzw. Sonderaktion Krakau 142 wykładowców i 3 studentów, a wśród nich byłego rektora UJ [[Michalski Konstanty|ks. Konstantego Michalskiego CM]]. Większość z nich została skierowana do obozu koncentracyjnego w [[Obóz koncentracyjny - Sachsenhausen-Oranienburg|Sachsenhausen]]. Na czas wojny zawieszono jakiekolwiek nauczanie.
-Po wojnie Uniwersytet wraz z Wydziałem Teologicznym wrócił  do jawnych zajęć i badań. Starał się jak najszybciej wrócić do normalnego funkcjonowania. Tymczasem komuniści, którzy budowali ustrój demokracji socjalistycznej, w 1954 roku włączyli Wydział Teologiczny UJ do Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, co oznaczało jego likwidację. W 1959 roku Stolica Apostolska wydała dekret, w którym stwierdziła, że Wydział Teologiczny zgodnie z jego ustanowieniem i charakterem pozostaje pod kierownictwem jednej władzy kościelnej. W 1974 roku Wydziałowi przyznano tytuł „Papieski”. Jednak gdy [[Jan Paweł II |kard. Karol Wojtyła]], były biskup krakowski, został papieżem, a w Polsce powstała Solidarność, rozmowy o przywrócenie Wydziału stawały się coraz bardziej usilne. W 1981 roku została utworzona [[Papieska Akademia Teologiczna]] w Krakowie, w której wykładano teologię, filozofię i historię Kościoła. W 2009 roku papież [[Benedykt XVI]] podniósł Akademię do godności Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.
+Po wojnie Uniwersytet wraz z Wydziałem Teologicznym wrócił  do jawnych zajęć i badań. Starał się jak najszybciej wrócić do normalnego funkcjonowania. Tymczasem komuniści, którzy budowali ustrój demokracji socjalistycznej, w 1954 roku włączyli Wydział Teologiczny UJ do Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, co oznaczało jego likwidację. W 1959 roku Stolica Apostolska wydała dekret, w którym stwierdziła, że Wydział Teologiczny zgodnie z jego ustanowieniem i charakterem pozostaje pod kierownictwem jednej władzy kościelnej. W 1974 roku Wydziałowi przyznano tytuł „Papieski”. Jednak gdy [[Jan Paweł II |kard. Karol Wojtyła]], były biskup krakowski, został papieżem, a w Polsce powstała "Solidarność", rozmowy o przywrócenie Wydziału stawały się coraz bardziej usilne. W 1981 roku została utworzona [[Papieska Akademia Teologiczna]] w Krakowie, w której wykładano teologię, filozofię i historię Kościoła. W 2009 roku papież [[Benedykt XVI]] podniósł Akademię do godności Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.
 ==Bibliografia==