Wrzeciono Jakub

Z e-ncyklopedia

Wrzeciono Jakub (1879-1962), proboszcz w Paterson, kompozytor

Wrzecionojakub.jpg

Urodził się 30 kwietnia 1879 w Tarnowie Opolskim. Jego rodzicami byli Wincenty Wrzeciono i Urszula Wrzeciono z domu Kozub. Ks. Jakub otrzymał chrzest św. 3 maja 1879 w starym kościele parafialnym pod wezwaniem św. Marcina Biskupa. Wykształcenie podstawowe zdobył w rodzinnej miejscowości w latach 1885-1893. Jak wiadomo, wówczas nauka odbywała się wyłącznie w języku niemieckim. Znajomość języka polskiego, gwary śląskiej oraz umiejętność gry na instrumentach muzycznych ks. Jakub wyniósł z domu rodzinnego.

W latach 1893-1896 kontynuował naukę w Małym Seminarium Księży Misjonarzy w Krakowie. Nowicjat w tym Seminarium rozpoczął 25 listopada 1896, zaś śluby wieczyste złożył 28 listopada 1898. Filozofię i teologię studiował w Misjonarskim Seminarium Duchownym w Krakowie na Kleparzu i Stradomiu. Święcenia kapłańskie przyjął 5 lipca 1903 z rąk biskupa Anatola Nowaka w kościele Stradomskim pod wezwaniem św. Pawła. Razem z nim święcenia otrzymali: Józef Janowski, Sylwester Kandora, Ludwik Bronny, Paweł Knappek, Wilhelm Szymbor, Konstanty Michalski, Wilhelm Michalski, Józef Zieliński, Rudolf Steinsdorfer i Antoni Mazurkiewicz. Wszyscy chlubnie zapisali się w historii Zgromadzenia Księży Misjonarzy.

Jeszcze przed ślubami wieczystymi, we wrześniu 1897 roku, został kuratorem śpiewu (curator cantus) w Seminarium Księży Misjonarzy. Kurator śpiewu uczył śpiewu, pełnił funkcję dyrygenta, grał na organach i fortepianie, często akompaniował chórowi. Po święceniach pracował w Zgromadzeniu w Nowej Wsi koło Krakowa jako nauczyciel śpiewu, gry na organach, fortepianie i prowadził chór.

Ksiądz Jakub Wrzeciono jest autorem opracowania, które odegrało znaczącą rolę w rozwoju polskiej pieśni religijnej. W 1908 roku wydano jego autorstwa Zbiór pieśni religijnych na jeden głos. Najbardziej znana z tego zbioru jest melodia kolędy Mizerna cicha, stajenka licha.

W drugiej połowie XIX wieku miała miejsce wielka emigracja Polaków do Stanów Zjednoczonych. Wśród nich było wielu Ślązaków. Ksiądz Jakub nie pozostał obojętny na głosy swoich ziomków, którzy ze Stanów Zjednoczonych słali usilne prośby do polskich biskupów o przysłanie im polskich kapłanów. Ksiądz Jakub przeszedł do pracy duszpasterskiej jako kapłan diecezjalny, przyjął zaproszenie arcybiskupa Johna O'Connora z diecezji Newark i udał się do Stanów Zjednoczonych.

Tam w latach 1910-1912 pracował jako wikary w parafii pod wezwaniem Św. Wojciecha w Elizabeth a następnie w latach 1912-1914 w parafii Św. Józefa w Passaic.

W lipcu 1914 roku objął probostwo w polskim kościele Św. Anny w Jersey City, gdzie pracował do końca 1931 roku. Tutaj rozbudował szkołę i kościół, wybudował probostwo i okazały dom dla sióstr felicjanek, które były nauczycielkami w szkole parafialnej. Otaczał swoich parafian troskliwą opieką duszpasterską, zakładał dużo towarzystw katolickich, aby parafianie wzmacniali się w wierze i utrwalali patriotyzm względem starej ojczyzny.

Następną jego placówką było probostwo w kościele św. Szczepana w Paterson, gdzie działał do końca życia. Tutaj podobnie jak u św. Anny remontował, odmalowywał kościół i klasy szkolne, zainstalował nowe organy i elektryczny napęd do dzwonów oraz z sukcesem realizował wiele podobnych przedsięwzięć. Probostwo, kościół, szkoła i dom sióstr otoczone zostały przepięknym ogrodem, podobno najpiękniejszym w Paterson. Ogrodem ofiarnie opiekowały się Panie Zofia i Julia Mokrzyckie. Ksiądz Jakub, podobnie jak w parafii św. Anny, dbał o życie duchowe swoich parafian. Założył wiele towarzystw katolickich. Wspomagał potrzebujących w czasie wielkiego kryzysu gospodarczego. Działalność księdza Jakuba została zauważona przez jego przełożonych, czego dowodem było między innymi powołanie go na stanowisko konsultora parafialnego w 1942 roku oraz w 1950 roku na stanowisko konsultora diecezjalnego. Papież Pius XII wyniósł go do godności prałata w 1948 roku, a następnie w roku 1954 do godności infułata. W 1953 roku w parafii św. Szczepana obchodzono podwójny złoty jubileusz, święceń kapłańskich proboszcza oraz złoty jubileusz poświęcenia kościoła. Odbyła się wówczas uroczysta msza św. dziękczynna z udziałem abpa Jamesa A. McNulty ,wielu znakomitych kapłanów i licznie zgromadzonych wiernych.

W czasie swego pobytu w Stanach Zjednoczonych, zarówno w parafii św. Anny jak i w parafii św. Szczepana, zgodnie ze swoim muzycznym wykształceniem, troszczył się o muzykę organową i dobry poziom chóru kościelnego. Był znakomitym muzykiem. Krótko przed śmiercią przedstawił kompletny projekt, wraz z zabezpieczeniem finansowym, przebudowy organów w kościele św. Szczepana. Miało to nastąpić w 1962 przed uroczystymi obchodami 30-lecia proboszczowania w parafii św. Szczepana.

Ks. Infułat Jakub Wrzeciono zmarł 6 lutego 1962 w wyniku powikłań po złamaniu stawu biodrowego, miał 82 lata. Uroczysta Msza Święta pogrzebowa odbyła się 10 lutego 1962. Celebrował ją arcybiskup James A. McNulty, w asyście księdza prałata Pawła Knappka z Newark, który był kolegą i przyjacielem Zmarłego. W liturgii uczestniczyli liczni kapłani, siostry zakonne i tłumy wiernych z parafii św. Szczepana oraz z parafii św. Anny z Jersey City. Ksiądz infułat został pochowany, zgodnie z Jego wolą, przed figurą Matki Bożej przy kościele św. Szczepana w Paterson.

Na wniosek posłów ze Stanu New Jersey nazwisko księdza Infułata zostało umieszczone w księdze pamiątkowej Kongresu Stanów Zjednoczonych w Washington District of Columbia. Przywilej ten jest zarezerwowany dla osób wybitnie zasłużonych dla dobra społecznego.

Bibliografia

Archiwum Parafii w Tarnowie Opolskim, Metryki urodzenia i Chrztu św. z parafii św. Marcina Biskupa w Tarnowie Opolskim; Jerzy, Andrzej Klichta, Dzieje Śląska pod strzechy, Wrocław 2004; Archiwum rodziny Alojzego Wrzeciono i Marii Markiewicz-Wrzeciono; Archiwum rodziny Jacka Dudy, Karoliny Dudy i Marii Dudy; Aleksander Usowicz, Kazimierz Kłósak, Konstanty Michalski 1879 - 1947, Wydawnictwo Analecta Historica, Kraków 1949; A. (lub Alfons) Schletz, Wybitniejsi Misjonarze Ślązacy,, Nasza Przeszłość, t. 44 (1949), s. 255; Kraków 1975; Wacław Umiński CM, Polska Prowincja Zgromadzenia Księży Misjonarzy w latach 1918-1939, Kraków 2009; Wojciech Kałamarz, Muzyka u Misjonarzy, Kraków 2009, s. 80-81, 137, 191, 313, 319-320, 360, 489; Jan Siedlecki, Śpiewnik kościelny , Wyd. XLI, s. 9, 90, Kraków 2015; Jakub Wrzeciono CM, Zbiór pieśni kościelnych na jeden głos, Kraków 1908; Krystyna Heska-Kwaśniewicz, Mizerna cicha, stajenka licha, Gość Niedzielny, 1999, nr 51/52; Raymond Kupke, Living Stones, A History of the Catholic Church in the Diocese of Paterson, Clifton, New Jersey.1987, s. 150-155, 255, 392,417; Pamiętnik Srebrnego Jubileuszu Parafii św. Anny w Jersey City, NJ, 1911-1936, Jersey City 1936; (kopia udostępniona dzięki uprzejmości The Polish Museum of America-Archives. Chicago); Pamiętnik Rubinowego Jubileuszu 1903-1938, Ks. Jakuba Wrzeciono, proboszcza Parafii św. Szczepana i św. Jacka w Paterson, Paterson 1938; Fortieth Anniversary of Ordination (1903-1943) of J. Wrzeciono, 2 May 1943, St. Stephen Church, Paterson NJ, 1943; Forty–Fifth Anniversary (1903-1948) of J. Wrzeciono, 1 May 1948, St.Stephen Church , Paterson NJ, 1948; Testimonial in honour of Right Reverend Monsignor James Wrzeciono, February 12, 1950, Polish National House , Paterson NJ, 1950; Double Golden Jubilee 1903-1953, Pastor of Rt. Rev. Monsignor James Wrzeciono, Pastor of St. Stephen's Church also of St. Stephen's R.C. Church Paterson, NJ, 1953; Charles S.Joelson, House of Representatives, volume 108, February 15, 1962; Stanisław Janaczek, Stanisław Rospond, Bibliografia misjonarska 1651-1988, Kraków 1988. Opracowała Maria Markiewicz- Wrzeciono.