Wikariat generalny we Wrocławiu

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 18:54, 7 wrz 2021 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
pieczęć

Instytucją zarządzającą w diecezji wrocławskiej z mandatu biskupa był wikariat generalny (Generalwikariat) czyli kuria diecezjalna oraz sąd biskupi pierwszej, drugiej i trzeciej instancji (Consistorium, Offizialat). 13 kwietnia 1800 król pruski jednostronnie powołał do życia sądowe kolegium odwoławcze (Ober – Konsistorium), które miało zastąpić dotychczasowy sąd odwoławczy umocowany przy nuncjaturze. W tym kolegium odwoławczym do 1821 roku rozpatrywano apelacje od wyroków drugiej i trzeciej instancji sądu biskupiego z terenu diecezji wrocławskiej z wyjątkiem dekanatów pszczyńskiego, bytomskiego i Hrabstwa Kłodzkiego.

Do kompetencji wikariatu generalnego należało rozstrzyganie kwestii dyscyplinarnych dotyczących duchownych, dyspensy, obsadzania parafii, ustanawiania oraz odwoływania wikariuszy i administratorów parafii. Poza tym sprawował funkcje kontrolne wobec dziekanów i wszystkich instytucji kościelnych w diecezji. Zakres kompetencji mógł się zmieniać, ponieważ pełnia władzy była w rękach biskupa i to on delegował ją w odpowiednim zakresie urzędom przez siebie powołanym. W wikariacie generalnym, oprócz wikariusza generalnego i jego biura działała komisja ds. zarządzania majątkiem parafii uznanych za wygasłe (Commission zur Verwaltung des Vermögens der für erloschen erklärten Kirche) oraz kasy.

W skład zarządu diecezji wchodzili również egzaminatorzy prosynodalni (Prosynodal – Examinatoren, Konsultoren), rozstrzygający konkursy na stanowiska proboszczowskie, a także wybierani przez biskupa komisarze biskupi (Fürstbischöflicher Commissarius), stojący w diecezji na czele komisariatów.

Językiem urzędowym wikariatu generalnego we Wrocławiu był niemiecki, jednak trafiały do niego także pisma w językach narodowych. Z tego powodu w kancelarii wikariatu generalnego zatrudniano duchownego znającego dobrze język polski.

Bibliografia

J. Myszor, Duchowieństwo katolickie na Śląsku 1742-1914, Katowice 2011.