Wajda Józef

Z e-ncyklopedia

Wajda Józef (1849-1923)

Wajda Jozef3.jpg

Urodził się 19 marca 1849 w Nieboczowach w rodzinie Jana i Joanny z d. Kołek. Gimnazjum rozpoczął w Raciborzu, kontynuował je we Wrocławiu i w Poznaniu. W czasie wojny francusko-pruskiej (1870/71) został wcielony do wojska. Egzamin maturalny zdał po zakończeniu wojny w 1872 roku. Następnie rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Wrocławskim, po czym przeniósł się na wydział teologiczny. Święcenia kapłańskie, z uwagi na trwający kulturkampf przyjął dopiero w 1876 roku w Pradze. Z tego samego powodu nie mógł podjąć obowiązków duszpasterskich, przez jakiś czas był kapelanem oraz domowym nauczycielem rodziny hrabiów Chłapowskich w Czerwonej Wsi k. Kościana.

W 1883 roku został mianowany wikariuszem parafii w Wodzisławiu. W 1885 roku został proboszczem w Kielczy. W Kielczy rozwinął działalność społeczną, zaangażował się również w życie polityczne. 21 czerwca 1908 powołał do istnienia Bank Ludowy w Strzelcach. Po złożeniu mandatu poselskiego przez ks. Skowrońskiego i po wyborach 23 stycznia 1908 ks. Wajda został wybrany posłem do parlamentu pruskiego z listy polskiej z okręgu pszczyńsko-rybnickiego. Pełnił tę funkcję do 1912 roku. Po skończonej kadencji nadal pracował gorliwie zarówno w parafii jak również na arenie polityczno-społecznej.

W czasie plebiscytu był czynnie zaangażowany politycznie po stronie polskiej. Jego parafia i okolice w przeważającej większości głosowały za przyłączeniem do Polski. Po III powstaniu śląskim był prześladowany i w obawie o własne życie, musiał uciekać z Kielczy. 3 września 1922 powiadomiony o planowanym zamachu wyjechał do Wielkich Hajduk, gdzie jego dawny wikary ks. Józef Czempiel, lokalista z Żędowic był już duszpasterzem. W 1922 roku ks. Wajda został kolejny raz kandydatem do parlamentu pruskiego z ramienia Polsko–Katolickiej Partii Ludowej. Po wygranych wyborach udał się do Berlina na sesję, której z racji swego wieku przewodniczył jako marszałek. Z Berlina wrócił chory i 3 lutego 1923 zmarł w Chorzowie. Po wojnie w 1948 roku prochy jego zostały sprowadzone na cmentarz w Kielczy.

Bibliografia

Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, pod red. M. Patera, Katowice 1996, s. 449-451; L. Trzeciakowski, Posłowie polscy w Berlinie 1848-1928, 2003; M. Tobiasz, Poseł ks. J. Wajda i jego czasy, Katowice, [brw]; H. Wolna, Ksiądz Józef Wajda, [w:] Z dziejów duchowieństwa opolskiego, Warszawa 1956, s. 150-165; G. Wawoczny, Wajda Józef (hasło), w: Raciborzanie Tysiąclecia, red. K. Gruchot, G. Wawoczny, Racibórz 2002, s. 162.