Tokarczuk Ignacy

Tokarczuk Ignacy (1918-2012), metropolita przemyski

Urodził się 1 lutego 1918 w Łubiankach Wyższych, (parafia Zbaraż). Gimnazjum ukończył w 1937 roku w Zbarażu. Święcenia kapłańskie, po studiach konspiracyjnych w czasach okupacji radzieckiej (1939-1941) i niemieckiej przyjął 21 czerwca 1942 w kościele seminaryjnym we Lwowie z rąk abpa E. Baziaka. W tych samych warunkach okupacji pracował od 15 sierpnia 1942 w duszpasterstwie jako wikariusz w parafiach Złotniki (województwo tarnopolskie), potem od 22 lutego 1944 we Lwowie na Kulparkowie w kościele filialnym lwowskiej parafii św. Marii Magdaleny. UPA wydała na niego wyrok śmierci, ale udało mu się ocalić w przeciwieństwie do rodziny. Wysiedlony ze Lwowa 13 października 1945 dotarł do Katowic, by dołączyć do bliskiego mu ze Lwowa ks. M. Rękasa. Tam zwrócił się do bpa S. Adamskiego o zatrudnienie w duszpasterstwie, prosząc o możliwość równoczesnego studiowania katolickiej nauki społecznej.

Od 14 grudnia 1945 do października 1946 roku był wikariuszem w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach. W międzyczasie jego rodzina zwłaszcza rodzice zostali osiedleni w Lęborku. Zwolniwszy się z duszpasterstwa w diecezji, od października 1946 roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Nauk Społecznych KUL. Na tym wydziale ukończył 2 letnie Studium Zagadnień Społecznych i Gospodarczych Wsi. Rektor KUL mianował ks. Tokarczuka 3 grudnia 1947 młodszym asystentem przy seminarium ekonomicznym prof. Czesława Strzeszewskiego. W roku akademickim 1947/1948 rozpoczął równolegle studia na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej, które dzięki zaliczeniu 2 lat na UJK mógł rozpocząć od trzeciego roku. 30 czerwca 1951 na KUL zdobył doktorat z filozofii na podstawie rozprawy pt. Zależność rozwoju indywidualno-społecznego człowieka od dóbr materialnych w nauce św. Tomasza z Akwinu, który został oceniony stopniem bardzo dobrym. W tym samym roku mianowano go wykładowcą sekcji pastoralnej na tej uczelni.

W skutek zawirowań politycznych na KUL i wokół jego osoby w 1952 roku musiał opuścić Uniwersytet. W tym samym roku został profesorem filozofii w Olsztyńskim Wyższym Seminarium Duchownym. Równocześnie z nauką pracował w duszpasterstwie, do 1950 roku w Łabuni k. Lęborka na terenie Gorzowskiej Administracji Apostolskiej i od 1954 do 1957 roku w Gutkowie k. Olsztyna. W 1957 roku organizował w Olsztynie duszpasterstwo akademickie. Od 1958 roku był sędzią prosynodalnym Sądu Biskupiego w Olsztynie. W 1962 roku wrócił na KUL, gdzie pracował w charakterze adiunkta na Wydziale Teologicznym w sekcji pastoralnej. 3 grudnia 1965 mianowany został biskupem przemyskim, a konsekrację biskupią otrzymał 6 lutego 1966. Rządy w diecezji przemyskiej zaczął od odprawiania mszy w małych wiejskich kapliczkach. Bez zgody władz zbudował 430 kościołów i kaplic oraz utworzył 220 parafii. Był zaliczany do najbardziej nieprzejednanych wrogów komunizmu. Władze próbowały usunąć go ze stanowiska poprzez naciski na Stolicę Apostolską; w tej sytuacji oddał się do dyspozycji pap. Pawła VI. W 1989 roku jako współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu wysunął projekt powrotu nauki religii do szkół. W uznaniu zasług dla Kościoła 2 czerwca 1991 pap. Jan Paweł II mianował go Arcybiskupem. W związku z ustanowioną nową organizacją terytorialną Kościoła w Polsce 25 marca 1992 został Metropolitą Przemyskim. Abp J. Tokarczuk przeszedł 14 kwietnia 1993 w stan spoczynku. Zmarł 29 grudnia 2012. Został pochowany w podziemiach katedry przemyskiej.

Bibliografia

J. Krętosz, Duchowieństwo Archidiecezji Lwowskiej na terenie Diecezji Katowickiej po 1945 r. SSHT 2004, t. 37, z. 2, s. 203-219.