Piasecki Bolesław

Piasecki Bolesław Bogdan (1915-1979), polityk, publicysta

Urodził się 18 lutego 1915 w Łodzi w rodzinie urzędniczej. Absolwent Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego w Warszawie (matura 1931) oraz Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego (magister prawa 1935). Podczas studiów w 1934 roku uczestniczył w zakładaniu Obozu Narodowo-Radykalnego (ONR). Postulował sprawowanie władzy przez hierarchiczną organizację polityczną narodu obejmującą wszystkich Polaków, domagał się unarodowienia bogactw naturalnych, przedsiębiorstw użyteczności publicznej i części przemysłu oraz przeprowadzenia parcelacji ziemskiej, i wskazywał katolicyzm jako drogowskaz. Za głównych przeciwników uznawał organizacje kapitalistyczne, komunistyczne i masońskie.

W 1934 roku był więziony przez trzy miesiące w Berezie Kartuskiej, po wyjściu na wolność po rozpadzie ONR został przywódcą Ruchu Narodowo-Radykalnego „Falanga”, który określał jako organizację faszystowską. Ruch upadł po wybuchu wojny. Na początku wojny Piasecki służył jako czołgista w Warszawskiej Brygadzie Pancerno-Motorowej płk. Roweckiego, w listopadzie 1939 roku został aresztowany przez gestapo, po pięciu miesiącach uwolniony dzięki znajomości z Lucianą Frassati. W 1940 roku został współzałożycielem organizacji konspiracyjnej Konfederacja Narodu oraz jej kolejnych pionów wojskowych: Konfederacji Zbrojnej i Uderzeniowych Batalionów Kadrowych. Od 1941 roku był komendantem głównym KN. W 1943 roku był dowódcą UBK, a po wcieleniu batalionów do AK w latach 1943-1944 pod pseudonimem „Sablewski” był dowódcą (w stopniu podporucznika) 600-osobowego III batalionu 77 pułku AK m.in. na Wileńszczyźnie. Został aresztowany w listopadzie 1944 roku w Józefowie przez Armię Czerwoną, więziony w Lublinie, Włochach i Warszawie, przesłuchiwany wielokrotnie przez gen. NKWD Iwana Sierowa, wystąpił wobec niego z propozycją utworzenia pseudokatolickiej partii politycznej, która miała zapewnić podstawę społeczną nowej władzy. Przekazany przez gen. Sierowa polskim władzom i zwolniony głównie za sprawą Władysława Gomułki w 1945 roku, między innymi dzięki deklaracji wsparcia dla reform komunistycznych i poparcia „bezkrwawej rewolucji społecznej”.

Po wojnie był przywódcą środowiska działaczy katolickich i czołową postacią tzw. polskich katolików postępowych. W 1945 roku założył tygodnik „Dziś i Jutro” (pierwszy numer 25 XI 1945), czym zainicjował prokomunistyczny ruch katolików społecznych. W 1946 roku podjął nieudaną próbę powołania katolickiej partii politycznej pod patronatem Episkopatu Polski.

W 1947 roku powołał i został prezesem Stowarzyszenia PAX, formalnie zarejestrowanego w 1952 roku. Była to koncesjonowana organizacja świeckich katolików skupiona wokół tygodnika „Dziś i Jutro”, od 1956 roku działająca w całej Polsce. dążąca do wyłącznego pośredniczenia między władzami a Kościołem, współpracująca z ruchem „księży patriotów” i akceptująca ustrój polityczny i politykę partii, co prowadziło do konfliktów z hierarchią kościelną i rozłamów wewnętrznych (1955, 1956).

W 1950 roku był jedną z osób, które się przyczyniły do tzw. porozumienia kwietniowego między państwem a Kościołem.

8 czerwca 1955 Kongregacja Świętego Oficjum w Watykanie potępiła tygodnik „Dziś i jutro” oraz książkę Piaseckiego – „Zagadnienia istotne” (1954) i umieściła je na indeksie ksiąg zakazanych, co ogłosił dziennik „L’Osservatore Romano” 29 czerwca tegoż roku. Przyczyną decyzji Kongregacji była opinia, że publikacje te zawierają poważne błędy przeciwko wierze i mogłyby wprowadzić wierzących w błąd oraz postulują oddanie się katolików w ręce komunizmu. Piasecki poddał się decyzji Kongregacji, wycofując książkę oraz rezygnując z redakcji czasopisma.

22 stycznia 1957 został porwany, a następnie zamordowany jego 16-letni syn Bohdan. O uprowadzenie syna Piasecki oskarżał Żydów.

Od 1965 roku jako bezpartyjny zasiadał w Sejmie, gdzie zaczął atakować politykę hierarchii Kościoła. Najbardziej otwarcie uczynił to 19 grudnia 1967 przy okazji przemówienia nt. planu gospodarczego, kiedy to zarzucił hierarchii kościelnej chęć „przeciwstawienia lojalności wobec państwa, lojalności wobec Kościoła” oraz stwierdził, że katolicy nie chcą widzieć w Episkopacie politycznej opozycji.

Zmarł 1 stycznia 1979. Po jego śmierci, 14 stycznia 1979, nowym przewodniczącym PAX-u został Ryszard Reiff.

Bibliografia

Encyklopedia popularna PWN, wyd. 22, Warszawa 1992; J. Engelgard, Wielka gra Bolesława Piaseckiego, Warszawa 2008; Kronika XX wieku, wyd. 1, Warszawa 1991; Z. Przetakiewicz, Od ONR-u do PAX-u, Warszawa 1994; P. Raina, Piasecki na indeksie watykańskim – geneza sprawy, Warszawa 2000; Wielka historia Polski, t. 8, Kraków 2003.