Tekst źródłowy strony Obóz koncentracyjny - Dachau

[[Grafika:Dachau_ma1945.jpg‎|300px|thumb|right|obóz w Dachau, maj 1945]]
Dachau to pierwszy obóz koncentracyjny utworzony na podstawie zarządzenia Heinricha Himmlera z 21 marca 1933. Obóz powstał w opuszczonej fabryce amunicji na obrzeżach miasta Dachau, na północ od Monachium. W latach 1937-1938 przeprowadzono rozbudowę obozu, powiększając liczbę baraków ponad dwukrotnie. Od momentu wybuchu II wojny światowej (wrzesień 1939) do obozu zaczęły napływać masowe transporty więźniów. 

Początkowo w Dachau osadzano więźniów politycznych, głównie członków antyhitlerowskiej opozycji. Później trafili tam duchowni katoliccy, Żydzi, Romowie i przedstawiciele innych mniejszości narodowych z krajów okupowanych. Przez ten obóz przeszło najwięcej duchownych z okupowanej Polski. Oblicza się, że w Dachau przebywało ok. 1780 księży polskich, spośród których zginęło blisko 900. 

Obóz koncentracyjny Dachau posiadał rozległą sieć podobozów i obozów przymusowej pracy na terenie III Rzeszy. Pod koniec wojny dowództwo obozu przeprowadziło ewakuację więźniów, których poprowadzono w tzw. marszach śmierci. Obóz koncentracyjny Dachau został wyzwolony przez wojska amerykańskie VII Armii  29 kwietnia 1945. W chwili wyzwolenia w obozie znajdowało się około 67 tys. więźniów. Według dokumentacji obozowej w okresie 1933-1945 przez obóz przewinęło się 206.206 więźniów, z czego zmarło 31.591. Według niektórych danych, ogólną liczbę więźniów szacuje się na ok. 250.000 osób, a liczbę ofiar nawet na 148.000. 


==W obozie w Dachau przebywało łącznie 60 księży i 1 kleryk z diecezji katowickiej==


'''Zginęli'''



{| class="wikitable" style="text-align: center" width=75%
|width=25 |'''Lp.'''
|width=200 |'''Imię i Nazwisko'''
|width=150 |'''Data aresztowania'''
|width=150 |'''Data śmierci'''
|width=100 |'''Miejsce śmierci'''
|-
|1.
|[[Barabasz Jan|ks. Jan Barabasz]]
|8 XI 1939
|21 Vi 1941
|Dachau
|-
|2.
|[[Belon Zdzisław|ks. Zdzisław Belon]]
|19 IX 1939
|27 IX 1942
|Dachau
|-
|3.
|[[Bł. Józef Czempiel]]
|13 IV 1940
|5 V 1942 (?)
|Dachau
|-
|4.
|[[Długosz Franciszek|ks. Franciszek Długosz]]
|9 XI 1939
|7 VI 1940
|Dachau
|-
|5.
|[[Duda Erwin|ks. Erwin Duda]] 
|7 II lub 23 IV 1940
|3 II 1942
|Dachau
|-
|6.
|[[Górek Franciszek|ks. Franciszek Górek ]]
|16 IX 1939
|18 VII 1942
| Dachau
|-
|7.
|[[Kałuża Karol|ks. Karol Kałuża]]
|24 V 1940
|9 XI 1943
|Dachau
|-
|8
|[[Krzystolik Stanisław|ks. Stanisław Krzystolik]]
|2 V 1940
|3 VIII 1942
|Dachau
|-
|9.
|[[Kukla Stanisław|ks. Stanisław Kukla]]
|11 IX 1939
|18 V 1942
|Dachau
|-
|10.
|[[Kula Józef|ks. Józef Kula]]
|12 IV 1940
|23 XI 1941
|Dachau
|-
|11.
|[[Latocha Alfons|ks. Alfons Latocha]]
|20 VI 1941
|4 VI 1942
|Dachau
|-
|12.
|[[Malcherek Ryszard|ks. Ryszard Malcherek]]
|14 X 1941
|30 VII 1942
|Dachau
|-
|13.
|[[Niedziela Józef|ks. Józef Niedziela]]
|16 X 1939
|18 V 1942
|Dachau
|-
|14.
|[[Nowak Alfons|ks. Alfons Nowak]]
|?
|23 IV 1942
|Dachau
|-
|15.
|[[Pojda Adolf|ks. Adolf Pojda]]
|2 V lub 12 VI 1940
|20 V 1942
|Dachau
|-
|16.
|[[Pojda Jan|ks. Jan Pojda]]
|8 IV 1940
|20 IX 1942
|Dachau
|-
|17.
|[[Siwek Wiktor | ks. Wiktor Siwek]]
|7 X 1941
|29 XII 1941
|Dachau 
|-
|18.
|[[Sznurowacki Jan|ks. Jan Sznurowacki]]
|22 IV 1940
|1 V 1941
|Dachau
|-
|19.
|[[Bł. Emil Szramek]]
|8 IV 1940
|13 I 1942
|Dachau
|-
|20.
|[[Tomanek Rudolf|ks. Rudolf Tomanek]]
|22 IV 1940
|18 VII 1941
|Dachau
|-
|22.
|[[Wojciech Konrad|ks. Wojciech Konrad]]
|16 IX 1939
|18 X 1942
|Dachau
|-
|23.
|[[Zieliński Feliks|ks. Feliks Zieliński]]
|2 IV 1940
|16 XII 1940
|Dachau
|}


'''Więzieni:''' 
#[[Baksik Sylwester|ks. Sylwester Baksik]]
#[[Bąk Karol|ks. Karol Bąk]]
#[[Biłko Leopold|ks. Leopold Biłko]]
#[[Branny Władysław|ks. Władysław Branny]]
#[[Broy Jan|ks. Jan Broy ]]
#[[Brzenska Józef|ks. Józef Brzenska]]
#[[Brzóska Antoni|ks. Antoni Brzóska]]
#[[Gawor Józef|ks. Józef Gawor]]
#[[Guzy Aleksander|ks. Aleksander Guzy]]
#[[Jeż Ignacy|ks. Ignacy Jeż]]
#[[Kalfas Tomasz|ks. Tomasz Kalfas]]
#[[Kareta Wilhelm|ks. Wilhelm Kareta]]
#[[Klimek Piotr|ks. Piotr Klimek]]
#[[Kojzar Ludwik|ks. Ludwik Kojzar]]
#[[Kosyrczyk Klemens|ks. Klemens Kosyrczyk ]]
#[[Kowolik Piotr|ks. Piotr Kowolik]]
#[[Macherski Franciszek|ks. Franciszek Macherski]]
#[[Majewski Marian|ks. Marian Majewski]]
#[[Marekwica Jerzy|ks. Jerzy Marekwica]]
#[[Nowak Alfons|ks. Alfons Nowak]]
#[[Osiewacz Jan|ks. Jan Osiewacz]]
#[[Pawlak Edward|ks. Edward Pawlak]]
#[[Peikert Alojzy|ks. Alojzy Peikert ]]
#[[Przybyła Franciszek|ks. Franciszek Przybyła]]
#[[Pucher Paweł|ks. Paweł Pucher]]
#[[Pustelnik Juliusz|ks. Juliusz Pustelnik]]
#[[Rduch Edward|ks. Edward Rduch]]
#[[Rembowski Ignacy|ks. Ignacy Rembowski]]
#[[Rygielski Stanisław|ks. Stanisław Rygielski]]
#[[Sołtysiak Feliks|ks. Feliks Sołtysiak]]
#[[Sorek Jan|ks. Jan Sorek]]
#[[Szubert Józef|ks. Józef Szubert]]
#[[Szulc Franciszek|ks. Franciszek Szulc]]
#[[Szweda Konrad|ks. Konrad Szweda]]
#[[Ścigała Franciszek|ks. Franciszek Ścigała]]
#[[Wrzoł Ludwik (1881-1940)|ks. Ludwik Wrzoł]]
#[[Żmij Karol|ks. Karol Żmij]]
'''Kleryk:'''
#[[Goszyc Maksymilian|Maksymilian Goszyc]]

==Bibliografia==
T. Musioł, Dachau 1933-1945, wyd. 2, Katowice 1971; E. Weiler, Die Geistlichen in Dachau, Moedling [1971]; Foto: ww.ushmm.org/ United State Holocaust Memorial Museum |Date =3 May 1945 |Author =? |Permiss; A. Z. Urbański, Duchowni w Dachau, wspomnienia z przeżyć okołu dwóch tysięcy księży w hitlerowskim obozie koncentracyjnym, Kraków 1945; WD 1945, nr 1, s. 33-34; J. Kosiński, Niemieckie obozy koncentracyjne i ich filie, Stephanskirchen 1999.

[[Kategoria:Obozy koncentracyjne]]