Madeja Józef

Z e-ncyklopedia

Madeja Józef ps. "Nosek" (1907-1971), kapelan Wojska Polskiego

Urodził się 11 czerwca 1907 w Bytomiu-Rozbarku w wielodzietnej rodzinie rewizora Jana i jego żony Józefy z d. Kowolik. Po ukończeniu gimnazjum w Bytomiu, od 1928 roku Józef Madeja studiował teologię katolicką na Uniwersytecie Wrocławskim oraz w Insbrucku i Tuebingen. Po pobycie w alumnacie, 29 stycznia 1933 przyjął święcenia kapłańskie z rąk kard. Adolfa Bertrama.

Po święceniach pracował jako wikariusz w parafii św. Andrzeja w Zabrzu (1933-1937), a potem w latach 1937-1939 jako kuratus nowej lokalii św. Macieja w Zabrzu-Maciejowie. W połowie grudnia 1938 roku władze hitlerowskie za odmowę likwidacji polskich nabożeństw wezwały go do opuszczenia parafii. Ks. Madeja postanowił znaleźć schronienie po drugiej stronie granicy, w województwie śląskim i diecezji katowickiej. W Katowicach zatrzymał się u Antoniego Madei, prosząc jednocześnie bpa Stanisława Adamskiego w styczniu 1939 roku o przyjęcie do jego diecezji. W połowie lutego 1939 roku kuria katowicka powierzyła Madei funkcję wikariusza kooperatora w parafii NPM w Piekarach Śląskich, nie wykluczając jednak ewentualności, że w przyszłości Madeja będzie mógł powrócić na Śląsk Opolski. Na początku marca 1939 roku Madeja otrzymał zgodę wojewody śląskiego, Michała Grażyńskiego, na przyjęcie obywatelstwa polskiego. 31 sierpnia 1939 kuria katowicka poparła prośbę Madei o przyjęcie do wojskowej służby duszpasterskiej. W ten sposób został on kapelanem Wojska Polskiego.

Po klęsce wrześniowej kpt. Madeja został kapelanem I dywizji grenadierów polskich we Francji. Wiosną 1940 roku po klęsce Francji dostał się 22 czerwca 1940 do niewoli niemieckiej. Przebywał w Oflagu XVII A w pobliżu miast Edelbach i Krems w północnej Austrii. Madeja jako uciekinier ze Śląska Opolskiego, był poszukiwany przez gestapo i dlatego przy rejestracji jeńców w Oflagu podał zmienione nazwisko: Nosek. Po wyzwoleniu Madeja pełnił początkowo funkcję duszpasterza Polonii francuskiej, a od 1948 roku angielskiej w Amersham-Hadgemoor i w Great Missenden (Buckinghamshire). Do Polski nie powrócił. Zmarł 3 lutego 1971, pochowany został pod Londynem. Odznaczony bojowymi odznaczeniami francuskimi i polskimi: Croix de Guerre i Krzyżem Walecznych.

Bibliografia

L. Smołka, Biografie trzech proboszczów Śląska Opolskiego. Na marginesie hitlerowskiej polityki przesiedleń ludności polskiej, [w:] Acta Universitatis Wratislaviensis, Historia nr 1100, Wrocław 1990, s. 268-269.