Konarzewski Ludwik (1918-1989)

Z e-ncyklopedia

Konarzewski Ludwik - junior (1918-1989), malarz, rzeźbiarz, pedagog plastyczny

autoportret, pastel
rzeźba z ołtarza kościoła pw. św. Wojciecha w Bytomiu

Urodził się 20 kwietnia 1918 w Buzułuku, w rodzinie Ludwika Konarzewskiego, polskiego malarza, rzeźbiarza i pedagoga plastycznego działającego na Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim.

W 1938 roku rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie i tam kształcił się w zakresie malarstwa. Przerwane przez wojnę studia ukończył w 1948 roku. Studiował m.in. pod kierunkiem malarzy z kręgu kolorystów: Władysława Jarockiego, Fryderyka Pautscha, Jerzego Fedkowicza, Andrzeja Pronaszki, Eugeniusza Eibischa i przejściowo także Wojciecha Weissa. Rzeźbę studiował u Xawerego Dunikowskiego i Stanisława Horno-Popławskiego.

Przez 30 lat pracował w Rydułtowach koło Rybnika jako nauczyciel, współzałożyciel - w 1945 roku wraz z ojcem, a po jego śmierci – dyrektor Państwowego Ogniska Plastycznego, stając się osobowością w znacznym stopniu kształtującą poziom i jakość świadomości plastycznej miejscowej społeczności. Podobną działalność w okresie międzywojennym ojciec prowadził w Istebnej. W uznaniu tych dokonań w 1999 roku jego imieniem nazwano plac naprzeciw Urzędu Miasta w Rydułtowach, samo zaś Państwowe Ognisko Plastyczne imieniem ojca Ludwika-seniora. Z centralnym Górnym Śląskiem bardziej związała go też praca, a od 1946 aż do 1967 roku także zamieszkanie, przy zorganizowanej wraz z ojcem w mansardzie katowickiej kamienicy przy ul. Warszawskiej nr 43 (róg z ul. ks. K. Damrota), pracowni artystycznej. Natomiast na rodzinnym Buczniku w Istebnej założył także wraz z ojcem (po raz drugi), społeczną szkołę plastyczną – Ognisko Kultury Plastycznej, umiejscowione w powojennym już budynku. Szkoła ta funkcjonowała do około 1960 roku. Oprócz Ludwika Konarzewskiego-juniora, nauczał w niej w pierwszych latach jego ojciec oraz żona Joanna Konarzewska i siostra Maria Konarzewska-Wszołek.

Jest autorem około 1000 obrazów olejnych, wielu polichromii i artystycznych elementów wystroju kościołów oraz gmachów użyteczności publicznej na Górnym Śląsku, a także w innych regionach Polski. Wiele z tych prac realizował razem z żoną. Wśród nich znalazły się m.in. także majoliki Węgiel i Raj z 1975 roku stanowiące element wystroju wnętrza Ośrodka Wypoczynkowego Górnik w Kątach Rybackich, będącego wówczas własnością Kopalni Węgla Kamiennego "Jankowice". Jako rzeźbiarz, oprócz wielu form kameralnych, jest także autorem pomników m.in. Karola Miarki w Zabrzu, wielu pomników Powstańców Śląskich i Ofiar II wojny światowej na Górnym Śląsku, pomnika Walki i Męczeństwa w Rydułtowach, rzeźby plenerowej przedstawiającej górala śląskiego w Istebnej - Andziołówce - Buczniku.

Za pracę artystyczną i pedagogiczną został wyróżniany, w tym m. in. Sztalugą im. Juliana Fałata - nagrodą przyznawaną przez Beskidzkie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. Uczestniczył w zbiorowych oraz indywidualnych wystawach krajowych (m.in. Cieszyn, Rybnik, Zabrze, Katowice, Kraków) i zagranicznych (1978 - w Pensylwanii - USA, 1983 - Niemcy Zachodnie - w Hamburgu). Prace Ludwika Konarzewskiego-juniora trafiły do muzeów w Bielsko-Bielsku-Białej, Katowicach (Muzeum Historii Katowic), Rybniku, Ustroniu i Wiśle oraz szeregu kolekcji prywatnych.

Ważnym elementem dorobku artystycznego Ludwika Konarzewskiego–juniora jest w pierwszej kolejności portret, a w szczególności autoportrety i portrety członków rodziny. Innym osiągnięciem jest też indywidualnie interpretowany pejzaż. Rzeźbę, oprócz prowadzonej wzorem Dunikowskiego zwartości bryły i pewnej dekoracyjności, cechuje erudycja w zakresie różnorodności technik (drewno, metal, kamień, formy ceramiczne i majoliki). We wcześniejszych pracach malarskich z lat 40. i 50. XX wieku zauważalny jest wpływ koloryzmu wyniesiony z krakowskiej ASP, zanikający w latach następnych na rzecz neoekspresjonizmu, manifestującego się szczególnie w pejzażu. Wszystkie prace łączy natomiast realistyczne ujęcie rzeczywistości ujawniające się ze szczególną siłą w bardzo osobistym stosunku do portretowanych osób. Stanowi to istotny wyróżnik oraz walor jego dzieł na tle trendów i kierunków sztuki II połowie XX wieku na ogół oscylujących obok lub poza widocznymi treściami znaczeniowymi. Szczególnie cenne wydają się dziś jego prace wcześniejsze, które mimo widocznego wpływu szkoły, zawarły w realistycznej formie indywidualny oraz oryginalny sposób postrzegania rzeczywistości w zakresie sztuk plastycznych.

Podobnie jak ojciec pracował nad wystrojem wnętrz wielu kościołów na terenie całej Polski. Do prowadzonych tutaj realizacji plastycznych należą m.in.: obrazy z przedstawieniem siedmiu Sakramentów św. w kaplicy bocznej kościoła pw. św. Augustyna w Lipinach z II połowy lat 40-tych XX w., obraz „Św. Andrzej Bobola” w formie polichromii w płycinie na ścianie prezbiterium kościoła pw. NMP Królowej Polski w Czechowicach-Dziedzicach z ok. 1953 roku, obraz ołtarzowy na desce i polichromia (olej na tynku) na ścianach kaplicy bocznej Miłosierdzia Bożego przy kościele parafialnym pw. Dobrego Pasterza w Istebnej z 1953 roku, ołtarz w kościele pw. św. Wojciecha w Bytomiu – wykonany w Istebnej w 1962 roku, cykl obrazów z przedstawieniem świętych polskich dla kościoła Raciborzu z ok. 1965 roku oraz aranżacja wnętrza w kościele pw. św. Pawła w Nowym Bytomiu – 1982.

Zmarł 23 stycznia 1989 w Cieszynie.

Bibliografia

Łukasz Konarzewski, Konarzewscy - bibliografia oraz archiwalia i inne źródła, Istebna, Na Śląsku Cieszyńskim, 2017, s. 17; Z. Bożek, Sylwetki twórców i popularyzatorów sztuki województwa bielskiego, Bielsko-Biała, 1987, s. 51-52; Witold Iwanek, Wystawa prac artystycznych plastyków rodziny Konarzewskich. Katalog, Wisła 1977; M. Kiereś, o. Leopold Tempes Pierwszy misjonarz Górali Beskidu Śląskiego, Istebna 2002 s. 5; Ł. Konarzewski: Malarstwo rzeczywiste Ludwika Konarzewskiego-juniora, „Znad Olzy” Rok I nr 3 grudzień 1998, s. 4 ISSN 1506-3992; Klemens Kosyrczyk [pseudonim autorski – Stach kropiciel], Gawęda Stacha Kropiciela, „Gość Niedzielny” z 19 października 1947, nr 42, s. 326 (artykuł pisany gwarą śląską o Ludwiku Konarzewskim-seniorze i Ludwiku Konarzewskim-juniorze); Jan Krop, Artysta z „Bucznika”, „Kalendarz Cieszyński” 1987, s. 140-142; M. Prelichowski, W węglu też można rzeźbić, „Trybuna Robotnicza” z 25 października 1955; E. Rosner, Istebniańskie spotkania – wizyta u Konarzewskich, „Głos Ziemi Cieszyńskiej” nr 30, s. 4 z 2 sierpnia 1957; Sławińska I., Odwiedziny w Rydułtowach, „Śląsk Literacki” Katowice 1954, s. 159-163; Sławińska I., Pomost pomiędzy dawnymi i nowymi laty, „Trybuna Robotnicza” z 8 października 1964; Józef Golec, Stefania Bojda, Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, T. 2., Cieszyn 1995, s. 101-102; Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. 6., z. 2, (pow. bielsko-bialski - o polichromii w prezbiterium kościoła NMP Królowej Polski w Czechowicach-Dziedzicach), opr. E. i M. Gutowscy, 1967, s. 54

Zobacz

  • [1] Film z cyklu A życie toczy się dalej TVP Katowice 2014, scenariusz i realizacja: Ewa Kozik, prowadzenie: Dagmara Drzazga, zdjęcia: Sławomir Chudowski; emisja 7 grudnia 2014 r. w TVP Katowice