Jasna Góra

Z e-ncyklopedia
pielgrzymka 2011
Kaplica
Jasna gora widok.jpg
Jasna gora widok2.jpg

Wśród wielu słynnych miejsc pątniczych w Polsce (np. Kalwaria Zebrzydowska, Licheń, Kraków-Łagiewniki, Piekary Śląskie, Góra św. Anny, Ludźmierz), pierwszym jest zdecydowanie jasnogórski klasztor oo. paulinów w Częstochowie, który słynie ze znajdującego się w nim wizerunku Matki Bożej z Dzieciątkiem („Czarnej Madonny”). Łaskami słynący obraz umieszczony jest w kaplicy pw. Narodzenia NMP, która w trudnych okresach pełniła ważną rolę „spoiwa narodu”. Kult jednoczył polskie społeczeństwo w czasie zaborów, okupacji, reżimów, epidemii, klęsk żywiołowych. Częstochowa, ze względu na Jasną Górę – Sanktuarium Narodu, nazywana jest „Duchową Stolicą Polski”, gdzie Maryja czczona jest jako jej Królowa.

Ruch pielgrzymkowy

Już Jan Długosz (1460) i Grzegorz z Sambora (zm. 1587) pisali o pielgrzymach ze Śląska, Moraw, Prus, Węgier, o Litwinach, mieszkańcach Żmudzi, Inflant, Kaszubach, Morawianach, Słoweńcach, Rusinach. Zakres promieniowania Jasnej Góry już w wieku XVI przekraczał daleko i tak obszerne wówczas granice Polski.

Ruch pielgrzymkowy najliczniejszy jest w lipcu i sierpniu. Najstarsza wykazana w dokumentach piesza pielgrzymka wyruszyła w 1626 roku z Gliwic. Drugą co do wieku i tradycji jest pielgrzymka z Kalisza (1637), następne są z Łowicza i Żywca (1656), Krakowa (za czasów Jana III Sobieskiego), Warszawy (1711, ślubowana - za ustanie w mieście szalejącej zarazy). Niestety nie prowadzono na Jasnej Górze systematycznych zapisów czy wykazów, dlatego niemożliwe jest przedstawienie pełnego i rzeczywistego obrazu skali pielgrzymek. Dla duchowego pożytku pielgrzymów Stolica Apostolska już od XV wieku zaczęła nadawać odpusty zupełne w różne uroczystości. Zaborcy, okupanci, komuniści zakazywali tej formy kultu lub uporczywie przeszkadzali, jednak z każdym stuleciem, liczba pątników znacznie się podnosi.

Wśród licznych zorganizowanych grup pielgrzymkowych kroniki jasnogórskie odnotowują wiele przybyłych z ziemi śląskiej. Do najbardziej znanych należą: pielgrzymka z Tych, Katowic, Gliwic, Cieszyna, Bielska-Białej, Halemby. Od roku 2006 piesza pielgrzymka rybnicka otrzymała status pielgrzymki diecezjalnej. Prawdopodobnie jest to najliczniejsza pielgrzymka w archidiecezji katowickiej. Jej początki sięgają 1946 roku. Wtedy po raz pierwszy kilku mężczyzn wyruszyło aby wypełnić ślub, który złożyli w czasie wojny, że jeśli przeżyją, pójdą pieszo do Częstochowy. Kilka dni później wyruszyło kilka kobiet. Systematycznie rosła liczba pielgrzymów. W skład tej pielgrzymki wchodzą mieszkańcy parafii całego Rybnika, Jastrzębia-Zdroju, Wodzisławia Śl., Pszowa, Rydułtów i niemal wszystkich mniejszych miejscowości położonych w okolicach tych miast. Zarówno rozpoczęcia pielgrzymki w rybnickiej bazylice jak i powitania pątników na jasnogórskim „szczycie” dokonuje jeden z katowickich biskupów.

Fenomenem zarówno pielgrzymki rybnickiej jak i wszystkich pielgrzymek wychodzących ze Śląska jest obecność znacznej liczby ludzi młodych, którzy czasem stanowią ponad 60 procent wszystkich uczestników. Motywy pielgrzymowania były i są zawsze różne. Ogromna większość intencji, decyzji o podejmowaniu pielgrzymiego trudu dotyczy życia rodzinnego, osobistego, często o czyjeś nawrócenie.

Bibliografia

W. Zalewski, Jasna Góra 1382–1982, Łódź 1982; Z. Kras, J. Gąsawska, Przewodnik po pieszych pielgrzymkach na Jasną Górę, Tarnów 2000; WD 1976, nr 44, s. 224-227.