Grzegorz XIV (1535-1591), papież
Niccolò Sfondrati urodził się 11 listopada 1535 (lub 11 lutego 1535) w Somma Lombardo na północy Włoch, jako syn mediolańskiego senatora. Studiował nauki prawne w Perugii, Padwie i Pawii. W 1560 roku został mianowany biskupem Cremony, brał udział w Soborze Trydenckim w latach 1561-1563, natomiast w 1583 roku mianowany został kardynałem.
Wybór na Stolicę Piotrową nastąpił 5 grudnia 1590, po śmierci papieża Urbana VII, który panował zaledwie 12 dni. Pełne walk konklawe, trwało prawie dwa miesiące. Grzegorz XIV odznaczał się wielką osobistą pobożnością i ascetycznym życiem. Był przyjacielem Karola Boromeusza i Filipa Nereusza (późniejsi Święci). Współcześni mu ludzie uważali go za świętego. Papież nie był człowiekiem doświadczonym politycznie, dlatego kardynałem i sekretarzem stanu mianował swojego bratanka – Paolo Camillo Sfondratiego (znanego także jako Paolo Emilio Sfondrati). Grzegorz XIV zagroził w 1591 roku ekskomuniką francuskiemu królowi – Henrykowi IV. 21 marca 1591 zakazał pod karą ekskomuniki zakładów dotyczących wyników konklawe i nominacji kardynalskich, wydając bullę Cum alias. 15 maja 1591 określił w konstytucji wymagania stawiane kandydatom na biskupów, a także zabronił odprawiania mszy świętej w prywatnych mieszkaniach. Zatwierdził także bullę papieża Piusa V z 1567 roku, która zabraniała alienacji dóbr należących do Kościoła rzymskiego. Ponadto powołał komisję, która przeprowadziła krytyczną rewizję czytań hagiograficznych dla obchodu oktaw świętych (Octavium romanum). Bezskutecznie zabiegał o zwrot królowi Polski Zygmuntowi III Wazie tzw. sum neapolitańskich (około 430 tysięcy dukatów w złocie, które królowa Bona pożyczyła królowi Filipowi II Hiszpańskiemu, a których król Hiszpanii nigdy nie zwrócił). Wewnątrz Kościoła Grzegorz XIV kontynuował dzieło reformy Soboru Trydenckiego, szczególnie poprzez regularne wizyty biskupów w Stolicy Apostolskiej. Podczas jego pontyfikatu kopuła Bazyliki Świętego Piotra została wyposażona w latarnię. Papież zmarł 16 października 1591 (lub 6 października 1591) w Rzymie, po niespełna dziesięciomiesięcznym pontyfikacie. Został pochowany w Bazylice Watykańskiej.
Bibliografia
J. Warmiński, Grzegorz XIV, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 6, Lublin 1993, kol. 342; K. Dopierała, Księga papieży, Poznań 1996, s. 329-330; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 2000, s. 98.
