Fryderyk II Hohenzollern

Fryderyk II Hohenzollern zwany Wielkim – król Prus

Fryderyk II Wielki

Urodził się 24 stycznia 1712 w Berlinie. Był synem Fryderyka Wilhelma I Hohenzollerna oraz Zofii Doroty Hanowerskiej. W przeciwieństwie do swego ojca był człowiekiem wykształconym, wykazywał się zainteresowaniem do muzyki, starożytności, literatury francuskiej oraz filozofii. Różnica w zainteresowaniach sprawiła, iż stosunki syna z ojcem nie były za dobre, co pokazała najlepiej nieudana próba ucieczki Fryderyka II do Holandii w 1730 roku. Złapany przez ojca został osadzony jako dezerter w twierdzy Kostrzyń nad Odrą, gdzie został zmuszony do patrzenia na egzekucję swojego przyjaciela Hansa von Katte. W latach późniejszych doszło do podporządkowania się syna ojcu co złagodziło złe relacje. W 1732 roku został mianowany dowódcą pułku w Ruppin, jako obserwator i ochotnik brał też udział w polskiej wojnie sukcesyjnej o tron po Auguście II. 12 czerwca 1733 został zmuszony do poślubienia popieranej przez Austrię Elżbiety Krystyny Braunschweig-Bevern. Ślub odbył się w Salzdahlum, jednak związek ten nie został podobno nigdy skonsumowany. Po śmierci króla Fryderyka Wilhelma I (31 maja 1740) rozpoczyna się nowy rozdział rządów Fryderyka II. W polityce zagranicznej kierował się dewizą rozbudowania potęgi Prus przez wojny i podboje, dlatego nieraz lubił ryzyko. Śmierć cesarza Karola VI przypieczętowała kryzys Habsburgów, którą Fryderyk potraktował jako okazję do zakwestionowania prawa Marii Teresy do dziedziczenia posiadłości Habsburgów. Rozpoczęły się w ten sposób dwie wojny śląskie (1740-1742, 1744-1745) które zakończyły się pokojem w Dreźnie (25 XII 1745). Podczas wojny siedmioletniej Fryderykowi udało się obronić Śląsk, pomimo zajęcia przez Austrię, wspomaganą przez Rosjan, Berlina.

Rekwizycje w Saksoni stały się źródłem finansowania działań zbrojnych. Przełomem w całej wojnie było wstąpienie na tron cara Piotra III, który zawarł sojusz z Fryderykiem. Podczas pierwszego rozbioru Polski w 1772 roku udało mu się zdobyć Warmię, polskie Prusy Królewskie oraz należący do Wielkopolski okręg nadnotecki. Fryderyk II władze sprawował osobiście, bardzo dużo podróżował po kraju, co pozwalało mu na nawiązywanie kontaktów z urzędnikami niższych instancji. Popierał osadnictwo protestanckiej ludności na Śląsku i w okręgu nadnoteckim oraz usprawnianie infrastruktury gospodarczej swojego kraju. Jednym z jego większych osiągnięć była reforma sądownictwa m. in. zniesienie tortur oraz kodyfikacja praw. Zapoczątkował również wprowadzanie powszechnego obowiązku szkolnego. Prowadził bardzo ascetyczny tryb życia, stronił od kobiet, do otoczenia odnosił się z wyższością oraz ironią. Był jednym z najwybitniejszych władców absolutyzmu oświeceniowego, udało mu się podnieść Prusy do rzędu potęg europejskich. Za swojego życia stał się postacią legendarną oraz bohaterem wielu dzieł literackich. Zmarł 17 sierpnia 1786 w Poczdamie.

Bibliografia

Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, pod red. M. Serwańskiego i J. Dobosza, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998, s.120 – 122.