Froehlich August

Froehlich August (1891-1942)

Urodził się 25 stycznia 1891 w Królewskiej Hucie w zamożnej rodzinie handlowców Antona i Johanny. Gimnazjum ukończył w Legnicy. W 1912 roku rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, które przerwał wybuch I wojny światowej. W Wigilię Bożego Narodzenia 1914 roku otrzymał kartę powołania do pruskiego 1 Pułku Grenadierów Gwardii im. Cesarza Aleksandra stacjonującego w Berlinie. W czerwcu 1915 roku jako grenadier trafił na front rosyjski i 3 lipca w pierwszych bojach pod Zamościem odniósł ciężkie rany. Po rekonwalescencji został wysłany na front francuski. Wiosną 1918 roku został awansowany na podporucznika, ponadto został odznaczony Krzyżem Żelaznym I i II klasy. Podczas ataku lotniczego został powtórnie ranny i dostał się do angielskiej niewoli. Jesienią 1920 roku po opuszczeniu niewoli powrócił do alumnatu we Wrocławiu, kończąc studia teologiczne. 19 czerwca 1921 przyjął święcenia kapłańskie z rąk kard. Adolfa Bertrama w katedrze wrocławskiej. Po mszy prymicyjnej odprawionej w rodzinnej parafii św. Barbary w Królewskiej Hucie został 1 września 1921 wikariuszem w berlińskiej parafii św. Edwarda w dzielnicy Neukölln. Jako wikary pełnił jeszcze posługę w Berlinie w następujących parafiach: św. Bonifacego (1924-1928), Najświętszej Marii Panny w dzielnicy Spandau (1928-1929) oraz św. Tomasza w dzielnicy Charlottenburg (1929-1931). 1 kwietnia 1931 został rektorem kościoła św. Józefa w dzielnicy Rudow. Po konflikcie z miejscowym środowiskiem nazistów musiał opuścić parafię. 1 lipca 1932 został rektorem kościoła św. Pawła Apostoła w Drawsku Pomorskim na Pomorzu. Tu również wszedł w konflikt ze środowiskiem narodowosocjalistycznym i pod koniec kwietnia 1935 roku był przesłuchiwany przez Gestapo. 1 lipca 1937 August Froehlich został proboszczem w parafii św. Jerzego w Rathenow w powiecie Havelland. W roku 1941 dwukrotnie w listach do dyrekcji zakładów optycznych Emila Buscha AG w Rathenow ujął się za polskimi więźniami przymusowo zatrudnionymi w tej firmie. Władze zakładów doniosły na proboszcza Froehlicha do Gestapo, które 20 marca 1941 aresztowało go i po trzech tygodniach został za kaucją wypuszczony. W skierowanym do gestapo liście jeszcze raz ujął się za prześladowanymi Polakami. 20 maja 1941 został powtórnie aresztowany i osadzony w więzieniu w Poczdamie. 28 lipca 1941 z Poczdamu przetransportowano go kolejno do obozów koncentracyjnych w Buchenwaldzie, Ravensbrücku. Torturowany i szykanowany przez obozowych strażników ostatecznie trafił do Dachau do specjalnego bloku dla duchownych, gdzie choroby i okrutne traktowanie przez SS-manów spowodowały wyniszczenie organizmu i śmierć. Zmarł 22 czerwca 1942. 28 lipca 1942 został pochowany na cmentarzu St.- Matthias w Berlinie-Tempelhof i pomimo zakazów na jego pogrzeb przyszło wielu berlińczyków i przyjaciół.

Bibliografia

A. Froehlich, Pfarrer August Froehlich. Vom Widerstand gegen NS-Willkür zum Märtyrer, Nordhausen 2009; A. Froehlich, Gedenkgottesdienst für Pfarrer August Froehlich, „Schlesischer Kulturspiegel” 2006, nr 4 (41), s. 41; U. von Hehl, Ch. Kösters, Priester unter Hitlers Terror.Eine biographische und statistische Erhebung, wyd. 4, Paderborn 1998, s. 475; B. Kaiser, Vom deutschen Gruß oder „Steht Hitler über dem lieben Gott?”, w: Christus im KZ. Glaubenszeugen im Nationalsozialismus, Augsburg 2011, s. 223-236; B. M. Kempner, Priester vor Hitlers Tribunalen, Monachium 1996, s. 87-91 (wznowienie); H. Kühn, Blutzeugen des Bistums Berlin: Erich Klausener, Bernhard Lichtenberg, Carl Lampert, Friedrich Lorenz OMI, Herbert Simoleit, Rudolf Mandrella, Albert Hirsch, Alfons M. Wachsmann, Max J. Metzger, Karl H. Schäfer, Josef Lenzel, Albert Willimsky, August Froehlich, Berlin 1952; G. Lange, Erzbistum Berlin. Pfarrer August Froehlich, w: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts, red. H. Moll, Paderborn 1999, s. 94-97; J. Mörsdorf, August Froehlich. Pfarrer von Rathenow, Berlin 1947 [1] (dostęp: 6.05.2016). Informacja na stronie Archiwum Archidiecezji w Berlinie: [2] (dostęp: 6.05.2016). Foto: [3].