Czarniecki Tomasz Aleksander

Czarniecki Tomasz Aleksander (ur. przed 1599), proboszcz w Mikołowie

Urodził się w Czerncy na Kielecczyźnie i był starszym bratem hetmana Stefana Czarnieckiego. Należał do duchowieństwa diecezji krakowskiej, do której również, administracyjnie do 1821 roku, należał dekanat pszczyński i bytomski. Jego przybycie na Górny Śląsk było związane z rekatolicyzacją tych ziem, gdzie na przełomie XVI i XVII wieku wiele kościołów znalazło się w rękach protestantów. W 1628 roku wypędzono protestanckich pastorów, lecz parafie i ich kościoły nie miały duszpasterzy. Pomimo nacisków ordynariusza krakowskiego bpa Marcina Szyszkowskiego na barona Promnitza, zdeklarowanego luteranina i właściciela Pszczyny, nie uregulowano tej kwestii w jego domenie. Dlatego w 1630 roku biskup wysłał samodzielnie do Mikołowa ks. Czarnieckiego, a do Pszczyny ks. Stanisława Blocha prepozyta żywieckiego. Misja ta była bardzo trudna, gdyż wielu mieszkańców parafii mikołowskiej przeszła na protestantyzm. Było to powodem okazywania nowemu proboszczowi niechęci oraz trudności ze strony barona Promnitza żądając np. przekazania kluczy do kościoła parafialnego. Również sami mieszkańcy wykazali się agresją tarasując od wewnątrz drzwi do kościoła. Z czasem jednak emocje zostały wyciszone, a proboszcz mógł prowadzić duszpasterstwo. Jako gospodarz zadbał również o zwrot zagrabionych przez protestantów i w wyniku wojny trzydziestoletniej dóbr kościelnych. Odzyskał m.in. las kościelny zw. „Popią Dąbrową” (1848) oraz należne dziesięciny z wsi koło Siewierza: Przeczyc, Toporowa, Torgoszyc. Długoletnia praca w Mikołowie sprawiła, że po niemal ćwierćwieczu parafia ta odzyskała swój katolicki charakter. W 1658 roku zrezygnował z beneficjum mikołowskiego i przeniósł się do Czerwieńska nad Wisłą, gdzie mieściło się opactwo kanoników regularnych. Nie wiadomo czy był jednym z opatów komendatoryjnych, narzucanych od końca XVI wieku zakonnikom, czy po prostu zamieszkał w klasztorze. Ks. Czarniecki zmarł w Czerwieńsku.

Bibliografia

L. Musioł, Brat hetmana Stefana Czarnieckiego proboszczem w Mikołowie na Śląsku Górnym, Instytut Śląski w Katowicach, Komunikat nr 4, Katowice 1937, s. 5-6.