Biblioteka Śląska w Katowicach

Z e-ncyklopedia
gmach biblioteki przy ul. Francuskiej w Katowicach
nowy gmach Biblioteki Śląskiej
Biblioteka slaska2.jpg
Biblioteka slaska1.jpg

Z inicjatywy marszałka Sejmu Śląskiego Konstantego Wolnego w roku 1924 Sejm Śląski po raz pierwszy wstawił do budżetu pozycję w wysokości 20 000 zł, przeznaczoną na założenie Biblioteki Sejmu Śląskiego. Odtąd, co roku dotacje z budżetu województwa zasilały fundusz zakupu książek i obsługi biblioteki. Duże zasługi w organizacji biblioteki położył dyrektor biura Sejmu Śląskiego Piotr Pampuch.

Biblioteka Sejmu Śląskiego mieściła się początkowo w dawnym gmachu Województwa w dwóch prowizorycznie urządzonych salach. Następnie została przeniesiona do nowego gmachu wojewódzkiego, gdzie zajmowała specjalnie do tego celu przystosowane sale.

Z początkiem roku 1930 w bibliotece zgromadzono (dary, zakupy) 16 128 tomów. Ponadto Biblioteka gromadziła czasopisma i wydawnictwa periodyczne.

Księgozbiór został całkowicie zinwentaryzowany, uporządkowany. Początkowo księgozbiór posiadał wyłącznie katalog alfabetyczne, z czasem doszedł katalog rzeczowy. Do obsługi zbioru zatrudniono 10 osób, które przeważnie wchodziły w skład kancelarii Sejmu Śląskiego i pracują w bibliotece prowizorycznie w czasie zamknięcia Sejmu Śląskiego. Pierwszym dyrektorem Biblioteki został mianowany dr Roman Lutman. W pierwszym okresie istnienia biblioteki zbiory podzielono na kilka głównych działów: 1. Silesiaca, 2. Historia Polski, 3. Bibliografia polska, 4. Literatura polska, 5. Prawo i ekonomia.

Cechą specyficzną biblioteki od założenia jest jej charakter „śląski” polegający na kompletowaniu dzieł wychodzących na Śląsku. Gromadzono również najważniejsze i podstawowe dziełaz innych dziedzin nauki, w tym szczególnie pozycji przydatnych do pracy ustawodawczej Sejmu Śląskiego.

Kierownictwo biblioteki prowadziło politykę zakupu selekcjonowanego. Odstępowano od tej zasady przyjmując całe, szczególnie cenne zbiory. Tą drogą biblioteka nabyła bogaty zbiór śląski Konstantego Prusa, który stał się trzonem działu silasiaców. Zbiory biblioteki w dziale gazet i czasopism wzbogaciły się również pod koniec 1932 wskutek likwidacji „Katolika" w Bytomiu. Biblioteka powiększyła się o kilka tysięcy tomów głównie z zakresu prawa i administracji przez przyłączenie niej do niej Biblioteki Wojewódzkiej. Nabyto cenny zbiór roczników śląskich i wielkopolskich gazet i czasopism z Bogacicy pod Kluczborkiem, kompletowane przez rodzinę stolarza Piotra Smyrka. Dr Ludwik Bernacki dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie darował Bibliotece część swego prywatnego księgozbioru.

W 1934 roku Biblioteka Sejmu Śląskiego przeprowadziła się do wieloletniej siedziby przy ulicy Francuskiej w Katowicach. W 1952 roku Biblioteka Biblioteka Sejmu Śląskiego została przemianowana na Bibliotekę Śląską. Systematyczne powiększanie zbioru, szczególnie zauważalne po 1969 roku, kiedy to biblioteka zaczęła otrzymywać tzw. egzemplarz obowiązkowy oraz wzrost liczby jej czytelników spowodował, że gmach biblioteki przestał zaspokajać potrzeby tak ogromnej książnicy. W czerwcu 1989 roku rozstrzygnięto konkurs na projekt nowego gmachu biblioteki, a w dwa lata później położono kamień węgielny pod fundamenty budynku. Dyrektorem książnicy został prof. Jan Malicki. Budynek został zaprojektowany przez grupę architektów: Marek Gierlotka, Jurand Jarecki i Stanisław Kwaśniewicz. 24 października 1998 roku odbyło się uroczyste otwarcie nowego gmachu Biblioteki Śląskiej.

Obecnie Biblioteka posiada 2 200 tys. woluminów. Biblioteka Śląska wchodzi w skład bibliotek tworzących narodowy zasób biblioteczny (podstawowy zbiór publikowanych i rękopiśmiennych dokumentów bibliotecznych wytworzonych przez Polaków lub Polski dotyczących, przechowywanych w księgozbiorach polskich, oraz dokumentacji o polonikach przechowywanych w zbiorach zagranicznych). Kolekcja Biblioteki podlega ścisłej ochronie, dlatego część z niej jest dostępna tylko w czytelni, przy czym większość starodruków można przeglądać w postaci mikrofilmów.

Obecnym dyrektorem Biblioteki Śląskiej jest prof. Jan Malicki.

Bibliografia

R. Lutman, Biblioteka Sejmu Śląskiego w Katowicach, RTPN 2 (1930), s. 209-213; RTPN 4 (1934) s. 3280