Świeży Ignacy

Świeży Ignacy (1839-1902), działacz narodowy i parlamentarny na Śląsku Cieszyńskim, polityk

Urodził się 12 października 1839 w Kończycach Wielkich, w rodzinie zagrodnika Józefa i Marianny z d. Brzuska. Szkołę ludową ukończył w rodzinnej wsi, a w 1853 roku skończył szkołę miejską w Cieszynie. Następnie podjął studia teologiczne w Ołomuńcu. Z jego inicjatywy absolwenci gimnazjum w Cieszynie, udający się na studia teol. w Ołomuńcu, założyli w 1861 roku Towarzystwo Narodowe (podstawa katolickiego wyd. „Dziedzictwo bł. Jana Sarkandra dla ludu polskiego na Śląsku”). 11 czerwca 1865 przyjął święcenia kapłańskie.

Pierwszą placówką duszpasterską ks. Świeżego była czeska parafia Racimów, a następnie, do 1872 roku, parafia w Bielsku. W l. 1872-1885 był nauczycielem w gimnazjum w Cieszynie, gdzie uczęszczał do Czytelni Polskiej. W 1878 roku został wybrany, obok Jerzego Cinciały, do sejmu w Opawie. Pięć lat później, w 1883 roku, utworzył Związek Śląskich Katolików (ZŚK), któremu przewodził przez wiele lat. W wyniku wyborów w 1885 roku został posłem Rady Państwa, gdzie działał z trzech pozycji: w Radzie Państwa, Sejmie Krajowym i w polskich organizacjach i instytucjach narodowych w Cieszynie. Jego działalność wspierała Macierz Szkolna Księstwa Cieszyńskiego, w której w l. 1891-1901 był prezesem.

Na przełomie kwietnia i maja 1889 roku uczestniczył w zjeździe katolików austriackich w Wiedniu, na której opowiadał się za szkoła wyznaniową. Przed wyborami do Sejmu Śląskiego w 1890 roku w dużej mierze za jego sprawą doszło do porozumienia katolików i ewangelików, a także Polaków i Czechów. Dzięki tym porozumieniom został wybrany do Sejmu Śląskiego z okręgu Cieszyn-Frysztat, a następnie wszedł do Wydziału Krajowego. 3 marca 1891 został wybrany do Rady Państwa, dzięki poparciu ZŚK i Towarzystwa Ludowego. Ks. Świeży w znacznej mierze przyczynił się do założenia trzech placówek w Cieszynie: Zimowej Szkoły Rolniczej (1 grudzień 1893), polskiego gimnazjum (październik 1895) i Domu Katolickiego (1 październik 1897). Z życia publicznego wycofał się po 1900 roku, zrzekając się także roli prezesa Macierzy i ZŚK.

Ks. Świeży napisał wiele artykułów do „Gwiazdki Cieszyńskiej”, wydał także wiele dziełek w „Dziedzictwie bł. Jana Sarkandra”, m.in. O męstwie chrześcijan (1874), Nauka o cieple dla ludu polskiego (1875), Istnienie Boga i dusza ludzka (1876), Bogumił Jan. Powieść z czasów wojen tureckich (1889), Na pamiątkę dwudziestopięcioletniego jubileuszu „Dziedzictwa bł. Jana Sarkandra dla ludu polskiego na Śląsku” oraz Rozmowę dwóch górników (1898). Dzięki staraniom bpa J. Koppa został uhonorowany tytułem papieskim monsiniora i szambelana. Zmarł 22 października 1902 w Cieszynie.

Ks. Świeży był człowiekiem ogromnego zaangażowania we wszystkich swych poczynaniach, a przy tym nieustępliwy, gorliwy kapłan katolicki, tolerancyjny wobec ewangelików, żarliwy Polak, walczący o prawa katolików na ziemiach polskich i czeskich, obrońca polskości przed zagrożeniami ze strony niemieckiej.

Bibliografia

M. Pater, Świeży Ignacy, [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. M. Pater, Katowice 1996, s. 433-437.