Związek Kobiet i Dziewcząt im. św. Jadwigi

Był jednym z pierwszych stowarzyszeń, które powstały we Wrocławiu w 1848 roku. Założone przez ks. Roberta Spiskiego przy kościele pw. Najświętszej Maryi Panny na Piasku, zrzeszało katolickie kobiety i dziewczęta w celu zajęcia się sierotami, biednymi i ludźmi starymi. W 1859 roku przekształciło się w zgromadzenie zakonne Sióstr Świętej Jadwigi, którego statuty zostały oparte na regule św. Augustyna.

Do stowarzyszenia należało około 3000 osób. Wśród nich były licznie reprezentowane osoby wykształcone: nauczycielki, żony urzędników, policjantów. Oficjalna nazwa Stowarzyszenia św. Jadwigi brzmiała: Związek Kobiet i Dziewcząt im. św. Jadwigi. Stowarzyszenie w pierwszych latach swojego istnienia spotkało się z niezrozumieniem i krytyką społeczeństwa, dopiero, gdy charytatywnej organizacji udzielał poparcia ordynariusz wrocławski, kardynał Melchior Diepenbrock i jego następca Heinrich E.K. Förster, w 1855 roku zmieniła się opinia i nastawienie społeczne.

Stowarzyszenie Sióstr św. Jadwigi miało trzy cele: 1. udzielanie schronienia i wychowanie bezdomnych i opuszczonych dzieci; 2. opieka nad młodzieżą ubogą i zaniedbaną, aby uchronić ją przed złem; 3. opieka nad wszelkiego rodzaju chorymi, starcami i opuszczonymi w domach stowarzyszenia i poza tymi domami.

Władze państwowe, dekretem z 15 sierpnia 1857 podpisanym przez króla Wilhelma IV, nadały stowarzyszeniu osobowość prawną. Ks. R. Spiske wyraził prośbę o zlokalizowanie dzieła. W grudniu 1857 roku otwarto we Wrocławiu Dom Ratunkowy św. Jadwigi, przy ówczesnej ulicy Hirschstrasse, a dzisiaj Sępa Szarzyńskiego 27-29. Ks. Spiske opracował statut tego Stowarzyszenia. 14 czerwca 1859 powstało Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi. Starania o zatwierdzenie zgromadzenia zakonnego ks. Robert Spiske rozpoczął po 10 latach działalności Stowarzyszenia. W tym celu odbył specjalną pielgrzymkę do Rzymu, gdzie na audiencji 7 listopada 1858 został przyjęty przez papieża Piusa IX i uzyskał od niego wstępną aprobatę dla statutów zakonnych. Cztery członkinie Stowarzyszenia złożyły śluby zakonne, stwarzając w ten sposób podwaliny życia zakonnego dla Zgromadzenia Sióstr św. Jadwigi, a w 1872 roku zgromadzenie otrzymało papieski dekret pochwalny. Ostateczne zatwierdzenie Zgromadzenia przez Stolicę Apostolską nastąpiło 12 stycznia 1931. Zaczęły powstawać pierwsze placówki na Dolnym Śląsku, było ich 9. W latach 1875-1879 w czasie kulturkampfu prawie wszystkie placówki Zgromadzenia zostały zlikwidowane przez rząd pruski. Założyciel przeniósł Zgromadzenie na ziemię czeską do Niezamyślic w diecezji ołomunieckiej. W roku 1889 część sióstr z Niezamyślic wróciła do Wrocławia. Siostry odzyskały utracone placówki. Siostry czeskiego pochodzenia zostały w Niezamyślicach, gdzie utworzono w 1921 roku prowincję czeską. W roku 1886 pięć sióstr z Niezamyślic przybyło do Katowic-Bogucic, objęły dom sierot im. Ks. Markiefki i dały początek nowej prowincji katowickiej, która została erygowana 3 lipca 1924.

Bibliografia

M. Machał, Ksiądz Robert Spiske - wrocławski kandydat na ołtarze, Wrocław 1992; J. Marecki, „Zakony żeńskie w Polsce. Instytuty życia konsekrowanego - instytuty i zgromadzenia zakonne - instytuty świeckie - wspólnoty życia apostolskiego”, Kraków 1997, s. 18-19, 48-49; J. Mielniczuk, Jubileusz Jadwiżanek, „Niedziela” nr 27/2009, s. 17; J. Schweter, „Historia Zgromadzenia Sióstr św. Jadwigi”, Katowice 1989.