Zjednoczenie Kapłanów „Unitas” Diecezji Katowickiej
Historia
Zjednoczenie Kapłanów „Unitas” Diecezji Katowickiej zawiązało się na konstytucyjnym zebraniu w Katowicach dnia 27 stycznia 1927.
Było organizacją autonomiczną, ale współpracującą w ramach wspólnego frontu ekonomicznego ze Zjednoczeniami Kapłanów „Unitas” innych diecezji. O wyjątkowej roli tej organizacji funkcyjnej i samopomocowej decydowała zarówno liczba konkretnych i praktycznych inicjatyw mających ułatwić i ożywić prywatne i duszpasterskie życie księży, jak również fakt, że w jej łonie powstały: Sekcja Naukowa, Oddział Handlowy i Kasa Chorych.
Statut
W statucie, zatwierdzonym 31 grudnia 1931 przez bpa S. Adamskiego, wyraźnie podkreślono rolę, jaką odgrywał Zarząd Zjednoczenia „Unitas”. Był on wybierany w ośmioosobowym składzie na 3 letnią kadencję. Na czele Zarządu stał w latach 1929-1939 prezes, ks. Michał Lewek, którego osobistą zasługą było wynegocjowanie korzystnej interpretacji ustawy stemplowej. Jego zastępcą był ks. J. Barabasz, pomagali im: sekretarz – ks. S. Maśliński, skarbnik – ks. W. Otręba oraz członkowie Zarządu – ks. J. Kubis, ks. A. Koźlik, ks. S. Szwajnoch i ks. J. Lokay.
Zadaniem organizacji było:
- rozwijanie życia naukowego
- pogłębianie wiedzy i umiejętności praktycznych w zakresie katechetyki i teologii pastoralnej
- popieranie wykształcenia z dziedziny katolickiej nauki społecznej
- pozyskiwanie świeckich do walki z niemoralnością
- obrona praw członków na gruncie prawa kanonicznego
- popieranie instytucji społecznych, budowy domów zdrowia
- organizowanie pomocy ekonomicznej dla członków organizacji
Działalność
Zjednoczenie „Unitas” oddało wielką przysługę ruchowi rekolekcyjnemu w diecezji przez urządzenie i utrzymywanie Domu Rekolekcyjnego w Kokoszycach. Interweniowało wielokrotnie w sprawie podatku komunalnego księży, wspomagało materialnie działalność Domu Akademickiego w Krakowie oraz utworzyło dwa stypendia: dla alumna Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie i słuchacza Katolickiej Szkoły Społecznej w Poznaniu. Kapłani związani z organizacją tworzyli w diecezji koła okręgowe, które działały w ramach jednego lub kilku dekanatów. Członkowie płacili roczną składkę w wysokości 12 złotych i byli zobowiązani do odprawienia jednej Mszy świętej za zmarłych księży.
Zjednoczenie „Unitas” wykazywało swoją aktywność od samego początku. Z końcem pierwszego roku działalności liczba członków - kapłanów wzrosła do 119, w 1931 wynosiła już 193, a w uroczystość 10-lecia istnienia osiągnęła 280, skupiając w swych szeregach 75% księży diecezjalnych. Na kursy duszpasterskie w 1932 roku (tematy duszpastersko-społeczne), 1933 roku (ruch sekciarski), 1936 roku (radość jako czynnik duszpasterski) i 1938 roku (kierownictwo dusz, komunizm w Polsce) zapraszano księży z bratnich organizacji „Unitas”, działających w archidiecezjach wielkopolskich, do których katowicka organizacja wysyłała swego delegata w porozumieniu z biskupem ordynariuszem. Pierwszym wysłannikiem był ks. T. Bromboszcz, a po jego śmierci bp J. Bieniek.
Wyrazem wspólnych dążeń i ogólnopolskiej współpracy księży w ramach „Unitas” był ich drugi zjazd w Katowicach (27-28 sierpnia 1935). Wzięło w nim udział 55 kapłanów z 14 diecezji polskich i diecezji litomierzyckiej w Czechosłowacji. Nie przybyli na zjazd delegaci z archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej oraz diecezji lubelskiej, łuckiej, pińskiej i płockiej. Uczestnicy zjazdu w Katowicach wybrali ks. W. Otrębę, proboszcza parafii św. Piotra i Pawła w Świętochłowicach, do komitetu ogólnopolskich zjazdów duszpasterskich i zespołu, który propagował budowę domów zdrowia dla duchowieństwa. Rezolucje tego zjazdu kładły nacisk na udoskonalenie działalności duszpasterskiej w Polsce, potrzebę podniesienia wykształcenia socjalnego księży, popieranie moralne i materialne Tygodni Społecznych, tworzenie terenowych biur prasowych dla obrony godności kapłańskiej, organizowanie w diecezjach kas emerytalnych i zapomogowych dla duszpasterzy oraz akcję budowy domów zdrowia i hospicjów dla księży. Uchwalono także organizowanie corocznych kongresów duszpasterskich.
Bibliografia
H. Olszar, Duchowieństwo katolickie diecezji śląskiej, Katowice 2000, s. 334-338; J. Myszor, Historia Diecezji Katowickiej, Katowice 1999, s. 116; F. Maroń, Historia diecezji katowickiej, "Nasza Przeszłość" 44: 1975 , s. 44-45; Statut Zjednoczenia Kapłanów Diecezji Katowickiej "Unitas", Świętochłowice 1932.