Zielonkowski Paweł

Zielonkowski Paweł (1859-1912)

Urodził się 15 listopada 1859 w osadzie Lubnów koło Siołkowic w rodzinie nauczyciela Emanuela i Katarzyny z d. Kiwus. Elementarnej nauki udzielał mu ojciec. W 10 roku życia został przyjęty do gimnazjum opolskiego. Przez kolejne trzy lata uczył się w katolickim gimnazjum wrocławskim. Po jego likwidacji wrócił do Opola. Świadectwo dojrzałości uzyskał 14 sierpnia 1880. W tym samym roku zgłosił się na Wydział Teologiczny we Wrocławiu. Jednocześnie studiował filozofię i orientalistykę. Chcąc doskonalić swój język polski wstąpił do akademickiego Towarzystwa Górnośląskiego we Wrocławiu. Po ukończeniu trzyletniego teologicznego przeniósł się do seminarium duchownego w Ratyzbonie. Tutaj przyjął niższe święcenia duchowne. Święcenia kapłańskie otrzymał 6 lipca 1884 we Wrocławiu. Przez sześć miesięcy pełnił obowiązki kapelana w Opolu. Następnie przez dwa lata pracował w Rudzie. W 1886 roku został wikariuszem parafii Wszystkich Świętych w Gliwicach. 29 listopada 1888 mianowano go administratorem w Dębieńsku. Z jego inicjatywy: odnowiono boczne ołtarze, rozpoczęto budowę organów. Za jego czasów w Ornontowicach rozebrano stary drewniany kościół i wybudowano murowany (1892-1893). Ks. Zielonkowski pełnił urząd dziekana.

Po śmierci piekarskiego proboszcza, ks. Karola Nerlicha, zgłosił swoją kandydaturę na probostwo piekarskie i 8 sierpnia 1901 przejął parafię. Na początku swej działalności dał się poznać jako troskliwy duszpasterz, dbający o interesy parafii i rozwój kultu w Niemieckich Piekarach. Wkrótce jednak został mimowolnie wciągnięty w polsko-niemieckie rozgrywki polityczne toczone między mieszkańcami. Rolę czarnego charakteru w tym niekończącym się sporze odegrał przede wszystkim miejscowy organista, Maksymilian Chodinsky, gorliwy germanizator, rugujący z uporem polskie śpiewy i język w kościele. Przez cały okres swojego pobytu w Niemieckich Piekarach, ks. Zielonkowski starał się zachować dystans wobec obydwu stronnictw- proniemieckiego jak i propolskiego. Nie było to łatwe zadanie, gdyż w czasie jego działalności skrajnie radykalizowały się obydwie postawy, co doprowadzało do bardzo częstych i ostrych konfliktów. Oskarżany był zarówno o sprzyjanie germanizacji narodu polskiego jak i sprzeciwianie się poleceniom zarządcy diecezji wrocławskiej - kard. Koppowi. Między innymi z tych powodów bywał często przesłuchiwany.

Jako proboszcz, podejmujący wiele inicjatyw w parafii, dążący mimo wszystko do osiągnięcia we wspólnocie upragnionego pojednania, cieszył się jednak autorytetem. W połowie lipca 1902 została nadana mu godność kanonika, czego szczerze życzyli i gratulowali mu niemal wszyscy Piekarzanie. Ks. Zielonkowskiemu w ciągu jedenastoletniej posługi w Niemieckich Piekarach udało się wprowadzić w życie wiele planów. Należały do nich m.in. renowacja oraz doprowadzenie wodociągu do probostwa, budowa tzw. domu letniego dla księży-pielgrzymów, pełna elektryfikacja kalwarii (kościół + kaplice), remont nieczynnego od wielu lat zegara wieżowego, zamontowanie na wieżach żeliwnych balustrad, przeprowadzenie remontu Studzienki, zorganizowanie bardzo uroczystych obchodów 600-lecia konsekracji dawnego drewnianego kościoła pw. św. Bartłomieja. Dał się poznać jako opiekun wielu towarzystw o charakterze religijnym i religijno-społecznym. Kierowany aktualnymi potrzebami stał się również pomysłodawcą specjalnych rekolekcji dla młodzieńców, które podejmowaną tematyką miały pomagać odbiorcom w zwalczaniu przejawów patologii i nudy w ich środowisku. W 1904 roku odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Zmarł 13 kwietnia 1912 w Lindau am Bodensee. Pochowany został w Piekarach Śląskich.

Bibliografia

J. Wycisło, Ksiądz Paweł Zielonkowski (1859-1912). Kustosz sanktuarium w Piekarach na Śląsku, Katowice 2008.