Urszulanki - Rybnik

Z e-ncyklopedia
Urszulanki i uczennice szkoły w Rybniku, lata 30

3 września 1922 burmistrz miasta Rybnik Władysław Weber zwrócił się z prośbą do sióstr urszulanek w Krakowie, by zechciały otworzyć w Rybniku polską szkołę. 22 sierpnia 1923 przyjechała do Rybnika pierwsza czwórka zakonnic, a już 10 września rozpoczęły się pierwsze lekcje nowo otwartej szkoły podstawowej. W następnym roku (1924) - obok szkoły podstawowej prowadzono kursy przygotowawcze do gimnazjum, a naukę w szkole średniej podjęto w roku szkolnym 1925-1926. Siostry urszulanki obok przedszkola, szkoły powszechnej i gimnazjum w roku szkolnym 1926-1927 otworzyły Prywatną Szkołę Zawodową poprzedzoną kursami przemysłu gospodarczego, a w 1928-1929 - Seminarium Nauczycielek Rzemiosł. Wszystkie te szkoły przetrwały aż do wybuchu wojny w 1939 roku.

9 maja 1945 uruchomiono zajęcia szkolne w wynajętych dwóch salach probostwa, gdyż cały dom był przeznaczony na szpital wojskowy. 19 kwietnia 1945 odbyły się pierwsze lekcje, na które zgłosiło się około 500 dzieci, a 21 kwietnia tegoż roku siostry zawiadomiły Kuratorium w Katowicach, że otwierają przedszkole, szkołę powszechną, gimnazjum, szkołę gospodarczą i gimnazjum krawieckie.

Od pierwszych lat po wojnie rozpoczęły się i ciągle nasilały represje ze strony władz. Były to m.in.- nękające, nieżyczliwe i tendencyjne wizytacje, utrudnienia przy nadawaniu praw (z reguły tylko na rok), zarzuty wychowywania młodzieży w duchu wrogim ustrojowi państwa. Rozpoczęło się też rugowanie Zgromadzenia z budynków i zmuszanie do wynajmowania lokali państwowym szkołom zawodowym. Tak więc w 1949 roku zamknięto szkołę podstawową, w 1953 roku - Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące, gdyż od 4 lat nie pozwolono na nabór do klas pierwszych. Z tego samego powodu przestały istnieć Liceum Gospodarcze - 1951 rok, Gimnazjum i Liceum Krawieckie - 1952 rok, Technikum Hotelarskie - 1954 rok i Technikum Gastronomiczne - 1955 rok. Najdłużej utrzymała się Zasadnicza Szkoła Gastronomiczna i Technikum Gospodarcze. Zostały one zamknięte w 1962 roku, kiedy to - z wyjątkiem 6 szkół w Polsce - zlikwidowano wszystkie szkoły prowadzone przez kler świecki i zakonny.

Po zawartym w sierpniu 1980 roku porozumieniu Solidarności z władzami państwa i dzięki staraniom Komisji Wspólnej Episkopatu Polski i Rządu PRL zgromadzenia zakonne mogły na nowo podjąć starania o powrót do pracy zgodnej z ich powołaniem. Po konsultacjach Prowincja Polska Urszulanek UR postanowiła rewindykować w roku szkolnym 1982-1983 dwa Licea Ogólnokształcące w Poznaniu i w Rybniku. Zgodę Ministerstwa otrzymała w kwietniu 1982 roku. Od kwietnia do września 1982 roku pytających o szkołę było ponad 1300 osób, a tylko 93 osoby zaryzykowały składając dokumenty. Wszystkie te kandydatki do trzech klas pierwszych i jednej drugiej zostały przyjęte.

Szkoła bezpośrednio podlegała Kuratorium Oświaty i Wychowania w Katowicach. Wojewódzkie Władze Szkolne, mając narzucony kierunek kształcenia i ideologizacji szkolnictwa, nie pomagały w rozwoju szkoły, starały się zapominać o istnieniu tej placówki na terenie województwa, o czym świadczy brak informacji dotyczących wszelkich zarządzeń, konferencji dla dyrektorów, konferencji metodycznych dla nauczycieli, informacji o olimpiadach, konkursach itp. Zatem wszystkie potrzebne informacje siostry zdobywały pośrednio.

Warunkiem istnienia liceum było nadanie szkole praw państwowych na pewien okres przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania w Warszawie. Mimo pisemnej prośby Ministerstwo zwlekało z decyzją przyznania praw szkole. Wszystkie ważne rozmowy dotyczące szkoły i odwoływanie się do Ministerstwa załatwiał ks. kanclerz Wiktor Skworc. W związku z trudną sytuacją szkoły bp H. Bednorz powołał do życia tzw. „Dzieło Przyjaciół Prywatnego Żeńskiego LO Sióstr Urszulanek w Rybniku". 1 września 2001 powstało Publiczne Gimnazjum Sióstr Urszulanek, które od 2003 roku jest szkołą koedukacyjną. Prywatne Liceum wygasło z dniem 31 sierpnia 2005, jego miejsce zajęło koedukacyjne Publiczne Liceum Ogólnokształcące Sióstr Urszulanek. Od 1 września 2004 Gimnazjum i Liceum tworzyły Zespół Szkół Urszulańskich. Dołączyła do nich również Szkoła Podstawowa. Po reformie systemu oświaty z 2017 roku likwidacji uległo gimnazjum.

Bibliografia

Szkoły Urszulańskie w Rybniku. 75. rocznica działalności pedagogicznej Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej 1923-1998, red. J. B. Jabłonkowska, Rybnik 1998; 70 lat pracy pedagogicznej Sióstr Urszulanek w Rybniku, Rybnik 1992; B. Poremba-Wolkowa, W szkole Urszulanek, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 1992", Katowice 1991, s. 67-70; P. Kucharczak, Chłopaki u urszulanek. Rybnik. Żegnaj ostatnia męska szkoło na Śląsku, GN 2003, nr 9, (dodatek katowicki), s. 23.