Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach
Kościół pochodzi z Zębowic k. Olesna. W latach 1910-1911 w Zębowicach obok tego drewnianego kościółka z 1493 roku, zbudowano nowy, murowany. Stary, wystawiony na sprzedaż kupiły Gliwice, z zamiarem ozdobienia nim kompleksu Cmentarza Centralnego. Prace rekonstrukcyjne wykonywał Robert Josefek, nadzorował architekt miejski Karol Schabik, a polichromią zajął się Karol Platzek. Na nowym miejscu kościół oddano do użytku 30 października 1926 i służył jako kaplica pogrzebowa i miejsce modlitwy. Kościółek, bez konserwacji popadł w ruinę i pod koniec lat 70. XX wieku zamknięto go. Po 1989 roku zdecydowano ratować zabytek i w 1992 roku zdemontowano go, znaleziono nową lokalizację, aby w 1997 roku przenieść go na obecne miejsce. Rekonstrukcji podjęła się gmina Gliwice i diecezja gliwicka.
15 października 2000 biskup gliwicki Jan Wieczorek poświęcił odrestaurowany kościół, który na początku był kościołem rektorskim. Od 1 lipca 2004 jest kościołem parafialnym, poprzez wydzielenie z parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Gliwicach. Jednak kościółek stał się już za mały, dla znacznej liczby parafian, dlatego też projektuje się nowy kościół.
Kościół ma konstrukcję zrębową. Prostokątne prezbiterium jest węższe od nawy. Do niej przylega kruchta. Na piętrze znajduje się loża kolatorska. Ściany i dach kryte gontem. Sygnaturka zwieńczona hełmem z latarnią. Zewnętrzne schody prowadzą na chór. W 1777 roku dobudowano do frontu kościoła wieżę o konstrukcji słupowej. Wystrój kościoła i wyposażenie pochodzą z wieków XVII i XVIII. Zwracają uwagę barokowe polichromie, autorstwa Johanna Gaidy, ambona, ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej Szkaplerznej i figurami świętych, Piotra i Pawła. Ołtarze boczne klasycystyczne z XIX wieku. Ołtarz lewy przedstawia św. Brygidę, a prawy św. Annę nauczającą Maryję. Z XVIII wieku są organy, z odrestaurowanym prospektem organowym. Na stropie nad nawą Oko Opatrzności, otoczone symbolami wezwań Litanii loretańskiej. Na stropie prezbiterium scena koronacji Matki Bożej, nad lożą św. Wiktor i św. Amalia. Warto wspomnieć, że z Zębowic pochodziła figura Ecce Homo z 1505 roku, a obecnie znalazła miejsce w Pocysterskim Zespole Klasztorno-Pałacowym w Rudach.
- Kościół jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych woj. śląskiego (nr rej. A/322/60 z 7.03.1960, woj. katowickie; A/539/2019 z 20.08.2019, woj. śląskie).
- Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej woj. śląskiego.
Bibliografia
Oprac. MC; [1] (dostęp: 11.12.2024); Śląska Organizacja Turystyczna, Szlak Architektury Drewnianej, Katowice; B. Kubit, Gliwice, ul. Kozielska, Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, folder wydany z okazji X Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego, Gliwice 2012
|