Parafia Trójcy Przenajświętszej w Chełmie Śląskim
Historia
Według zapisów źródłowych pierwsza kaplica, jaka istniała w Chełmie była drewniana i powstała zapewne w połowie XVI stulecia. Wybudowana przez mieszkańców Chełmu kaplica została poświęcona za czasów biskupa krakowskiego Andrzeja Zebrzydowskiego (1551-1560). Pierwszym proboszczem przy kościele chełmskim był Wojciech Synowiec (1660-1665). 16 października 1689 roku biskup krakowski Jan Małachowski konsekrował kościół w Chełmie. 23 kwietnia 1687 roku kolejny proboszcz chełmski, ks. Marcin Stanisław Szafrankiewicz (1668-1707) położył podwaliny pod nowy, murowany kościół.
Pierwotny kościół w Chełmie w XVI wieku był drewniany i posiadał trzy ołtarze. W środku znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Kościół miał jedną wieżę z dzwonem, a w 1619 roku miał dzwonnicę, w której znajdowały się dwa dzwony i sygnaturka. Obok barokowego kościoła, po jego południowej stronie, stała drewniana dzwonnica, istniejąca aż do lat 70. XIX wieku.
W 1716 roku przyłączono do parafii chełmskiej Kopciowice, następnie w 1761 roku Czarnuchowice i Zabrzeg, a w 1801 roku Imielin i Kosztowy. Ks. Franciszek Gach w latach 1883-1887 rozbudował kościół. W zachodniej części kościoła do nawy dobudowano murowany transept, a do niego kruchtę, nad którą umieszczono chór muzyczny i postawiono nowe organy. Prace przy pierwszej rozbudowie kościoła trwały aż do 1887 roku. Prowadzono je na podstawie projektu budowniczego Lukasa. Rozbudowa z lat osiemdziesiątych XIX wieku zmieniła kościół chełmski z budowli na rzucie prostokąta, w budowlę mającą rzut krzyża podłużnego, łacińskiego. Na początku XX wieku kościół został ponownie rozbudowany; powstała wieża o wysokości i w tym kształcie kościół zachował się do czasów nam współczesnych. Ostatnia przebudowa, a właściwie gruntowny remont, został przeprowadzony w latach 70. ubiegłego wieku. Autorami obecnego kształtu kościoła byli architekci Koziczynski i Kotz z Pszczyny. Koziczynski prowadził nadzór budowlany z ramienia Rejencji w Opolu, a Kotz był jednym z wykonawców robót budowlanych. W kościele znajdują się bardzo ciekawie namalowane stacje drogi krzyżowej pędzla Otto Kowalewskiego - śląskiego nazareńczyka.
Od 1966 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków woj. katowickiego (obecnie woj. śląskie), a jego opis znajdujemy również w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce.
Bractwa i stowarzyszenia
W parafii są obecne i aktywne różne grupy: Dzieci Maryi, Ministranci, Chór parafialny im ks. Antoniego Chlondowskiego w Chełmie Śląskim, Oaza
Czasopismo parafialne
Kapliczki i krzyże przydrożne
Cmentarze
Duchowieństwo
Proboszczowie
0d 1619 roku komendariuszem dla parafii chełmskiej był ks. Blasius Wolbramowicz (Błażej z Wolbromia), a pierwszym proboszczem Wojciech Synowiec mianowany w 1660 roku przez bpa Andrzeja Trzebnickiego.
- ks. Wojciech Synowiec (1660-1665)
- ks. Wojciech Łubkowski (1665-1686)
- ks. Marcin Stanisław Szafrankowicz (1686-1707)
- ks. Stanisław Mąkocki (1707-1732)
- ks. Walenty Gnielski (1732-1749)
- ks. Marcin Pasoń (1749-1761)
- ks. Bernard Śmietański (1761-1795)
- ks. Piotr Paweł Rączkowski (1796-1818)
- ks. Józef Adrian Rink (1818-1828)
- ks. Walenty Tohak (1828-1838)
- ks. Antoni Szyszkowicz (1838-1848)
- ks. Franciszek Gach (1848/1856-1899)
- ks. Aleksander Lissek ( 1899-1904)
- ks. Paweł Winkler (1905-1931)
- ks. Wiktor Wojtek (1931-1968)
- ks. Paweł Kaszuba administrator (1968-1969)
- ks. Piotr Sopora (1969-1970)
- ks. Eugeniusz Górecki (1970-2000)
- ks. Piotr Guzy administrator (2000-2001), proboszcz (2001-nadal)
Bibliografia
Dekret dot. zmiany granicy parafii, RAA 1924, nr 19, s. 90; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1925, nr 1, s. 8; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1931, nr 4, s. 39; Monografia gminy i parafii Chełm Śląski, red. J. Myszor, Chełm Śląski 2004; D. Bednarski, Sieć parafialna Kościoła katolickiego na obszarze powiatu bieruńsko-lędzińskiego, [w:] Powiat bieruńsko-lędziński. Wspólnota samorządowa, środowisko przyrodnicze, dziedzictwo językowo-kulturowe, życie religijne, red. D. Walencik, Bieruń 2008, s. 211-230; F. Radwański, Parafia Chełm Śląski w latach 1919-1939, Kraków, 1977 praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; R. Woźniak, Dzieje parafii Trójcy świętej w Chełmie w latach 1922-1990, Katowice 1992, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ Katowicach; F. Ryszka, Stan religijny i moralny parafii Chełm-Wielki za lata 1930-49, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; L. Gamża, Chełm Wielki, praca dyplomowa [1949] mps AP Chełm Śląski; J. Orzechowski, Dzieje parafii Trójcy Przenajświętszej na podstawie wypowiedzi księdza proboszcza Piotra Guzego opublikowanych na łamach czasopisma „Światło”, Katowice 2019, pr. mgr Biblioteka WTL UŚ; D. Głazek, Domus Celeberrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 126; [1]
| ||||||||||