Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Kłodnicy

Z e-ncyklopedia
Klodnica 1.jpg
Klodnica 2.jpg

Początki Kłodnicy sięgają XVII wieku. Teren dzisiejszej parafii tworzyły kiedyś odrębne części przedzielone rzeką Kłodnicą - Kłodnica i Kuźnica. Wierni przed utworzeniem tutaj placówki duszpasterskiej uczęszczali do kościołów w Kochłowicach i Mikołowie. W 1908 roku dzięki dobrej woli proboszcza z Kochłowic - ks. Ludwika Tunkla - wybudowano w Kłodnicy kapliczkę pw. św. Józefa. Poświęcono ją 29 sierpnia 1909 wraz z dzwonem, ufundowanym przez Augustyna i Franciszkę Wieczorków. Mogła ona pomieścić ok. 20 osób, natomiast Kłodnica w 1939 roku liczyła już 1100 wiernych. Ten fakt, a także chęć uchronienia przed powołaniem do wojska niemieckiego kochłowickiego wikarego, ks. Franciszka Jerominka spowodowały, że ówczesny proboszcz z Kochłowic - ks. Franciszek Szulc - postarał się o utworzenie tutaj lokalii. W takich okolicznościach w 1942 roku ks. Franciszek Jerominek został lokalistą w Kłodnicy. Do kaplicy pw. św. Józefa dobudował zadaszenie i odtąd stale w niedziele i święta odprawiał tam msze św. W 1942 roku w Kłodnicy założono także księgi metrykalne: chrztów, ślubów i pogrzebów.

Po odwołaniu ks. Jerominka, krótko urzędowali tutaj ks. Paweł Aleksa i ks. Wilhelm Mucha. We wrześniu 1945 roku funkcja kuratusa została powierzona ks. Henrykowi Mazurkowi. Nie śpieszył się on do objęcia placówki, ponieważ od 1942 roku był substytutem w Kozłowej Górze, a w kłodnickiej lokalii nie było praktycznie nic - ani probostwa, ani kościoła. Ludzie zaś w dużej mierze byli albo niechętni, albo obojętni. Próby włączenia w obręb lokalii terenu Starej Kuźni spotkały się z protestami tamtejszych mieszkańców. Udało się to dopiero w 1950 roku. Ks. Henryk Mazurek bardzo uskarżał się na zaistniałą sytuację. Dotyczyło to zarówno warunków, w jakich przyszło mu żyć w Kłodnicy, jak i postawy kurii katowickiej oraz proboszcza kochłowickiego, którzy - jego zdaniem - nie wykazywali zainteresowania i nie byli skłonni przyjść z pomocą. Mimo, iż w 1949 roku został wybudowany kościół, zawirowania polityczne nie pozwalały na przekształcenie tej placówki w pełnoprawną parafię. Ostatecznie, dopiero po powrocie biskupów katowickich z wygnania, Kłodnica w 1957 roku stała się samodzielną parafią z własnym proboszczem.

Budowa kościoła

By wznieść w Kłodnicy kościół, ks. Henryk Mazurek musiał pokonać wiele trudności. Poświęcony 2 listopada 1947 cmentarz został oddany do użytku bez zgody administracyjnej. Z kościołem było podobnie; problemów jednak było o wiele więcej. Przede wszystkim nie było terenu, na którym można by postawić budowlę. Co prawda przed wojną kilka pobożnych kobiet uczyniło ustną obietnicę przekazania na ten cel gruntów, lecz w omawianym czasie one już nie żyły, a ich obietnice nie były nigdzie zapisane. Negocjacje ostatecznie doprowadziły do tego, że udało się wyegzekwować teren pod cmentarz od spadkobierców Żydówki, która na ten cel przeznaczyła przed wojną swoje grunta. Natomiast z terenem pod kościół było trudniej. Jednak za przyrzeczenie płacenia przez proboszcza miesięcznej, dożywotniej renty bratu niejakiej pani Grafikowej, przedwojennej ofiarodawczyni, ten przekazał swoją parcelę proboszczowi, który z kolei zamienił ten teren na inny, bardziej odpowiedni pod kościół. Dodatkowo, placówka poniosła swego rodzaju straty po wojnie, ponieważ używane w owym czasie sprzęty liturgiczne pochodziły z likwidowanych podczas wojny klasztorów, a te - po jej zakończeniu i reaktywacji swojej działalności - zgłaszały się po swoją własność.

Przeszkodą, którą również udało się pokonać, był brak budulca. Ks. Mazurek uzyskał zgodę na rozbiórkę jednego z baraków ze znajdującej się w Starej Kuźni byłej filii obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Tym samym, po poświęceniu w czerwcu 1947 roku kamienia węgielnego, w maju 1948 roku rozpoczęto budowę tymczasowego kościoła. Kościół był budowany bez formalnego zezwolenia. Budowla została doprowadzono pod dach w 1949 roku. W szeroko pojętych pracach związanych z prowadzoną budową, w znikomym stopniu uczestniczyli parafianie. Ich niewielkie zainteresowanie wynikało z oziębłości religijnej oraz z faktu niewytworzonego jeszcze poczucia przynależności do nowej placówki duszpasterskiej. Sytuacja taka była szczególnie uciążliwa w okresie żniw. Brak rąk do pracy próbował ratować kierownik pobliskiej budowy szybu nowej kopalni - obecna KWK "Halemba" - który przysyłał codziennie jednego murarza. Równie trudno pozostawała kwestia środków finansowych. Dopiero w październiku 1948 roku pozwolono ks. Mazurkowi zebrać kolektę w Kochłowicach. W sumie były trzy takie kolekty - dwie w Kochłowicach (obie przyniosły po 150 tysięcy złotych) i jedna w Halembie (180 tysięcy złotych). Miesięczne ofiary parafian opiewały na kwotę ok. 30 tysięcy złotych. Z kurii katowickiej nie otrzymano żadnych dotacji. Co więcej - jak pisze ks. Mazurek - nie zwolniono nawet lokalii kłodnickiej z opłat na rzecz diecezji, KUL-u, seminarium duchownego itd.

Kościół 4 grudnia, w uroczystość św. Barbary poświęcił bp Stanisław Adamski. Pierwszą mszę św. odprawił proboszcz kochłowicki - ks. Franciszek Szulc, a kazanie wygłosił pierwszy lokalista - ks. Franciszek Jerominek. Wezwanie „Podwyższenia Krzyża Świętego” osobiście zostało wybrane przez ks. Mazurka, który w ten sposób chciał zaprotestować przeciwko rozpoczętej akcji usuwania krzyży ze szkół. W latach 60. XX wieku kościół wzbogacił się o zabytkowe organy Hansa Dürschlaga z 1888 roku, które przeniesiono z kościoła w Orzeszu. Ich przebudowy i dostosowania do nowych wnętrz dokonała firma p. Biernackiego. Nowy proboszcz, ks. Henryk Jersz w 1999 roku postawił przy kościele dzwonnicę z trzema dzwonami, w 2003 roku nadbudował wieżę kościoła, a w 2005 roku ozdobił kościół witrażami projektu Ireneusza Franusika. W najbliższym czasie jest planowana przebudowa prezbiterium, w którym do tej pory znajduje się tymczasowy, drewniany ołtarz.

Proboszczowie

Bibliografia

Kronika Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Kłodnicy; Ruda Śląska Kłodnica - 50-lecie kościoła, GN 1999, nr 39; I. i A. Mateoszkowie, Krzyże, figury i kapliczki przydrożne w Rudzie Śląskiej, Ruda Śląska 2003; A. Koziełek, Kochłowice i Kłodnica - Kronika, Kochłowice 1945, mps; Krzyża znak naszą chlubą 1949-2009. 60 lat kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Kłodnicy, oprac. M. Grychtoł, [et al.], Ruda Śląska 2010.