Parafia św. Wawrzyńca w Mikulczycach

Parafia i kościół są wzmiankowane w spisach świętopietrza z 1326 roku. Z zapisu wizytacyjnego z 1791 roku ówczesnego proboszcza ks. Walentego Andlaufa wynika, że już w 1002 roku na terenie dzisiejszej parafii św. Wawrzyńca istniała kapliczka lub kościółek. Ta informacja nie została potwierdzona w żadnym innym źródle.

Pierwszy drewniany kościół powstał na przełomie XIII/XIV wieku, zniszczony podczas reformacji na początku XVI wieku. Drugi kościół wybudowano prawdopodobnie około 1580 roku, ale pojawia się także rok 1530. Też drewniany, zbudowany na planie kwadratu, a uwagę zwracała czworoboczna wieża dzwonnicy, pierwotnie osobna budowla, później połączona daszkiem z nawą główną kościoła. Kościół służył parafianom do końca XIX wieku. Proboszcz ks. Franciszek Cieślik uzyskał pozwolenie na budowę nowego kościoła w 1892 roku.

Murowany, stojący do dziś na Wzgórzu Kościelnym, neogotycki kościół zbudowano w latach 1892-1894. Zaprojektował go Paul Jackisch z Bytomia, a budowniczym był Johannes Langer z przedsiębiorstwa budowlanego W. Silbera. Orientowany, wzniesiony na planie krzyża łacińskiego, z wysoką wieżą, zwieńczoną ostrosłupowym hełmem. We wnętrzu na uwagę zasługuje wyposażenie, przeniesione ze starego kościoła, w tym ołtarz główny z wizerunkiem Madonny na złotym tle (obecnie ołtarz boczny), który jest bogato zdobiony dekoracją roślinną z motywem liści akantu. Kościół konsekrował 8 maja 1896 kard. Georg Kopp.

Po otwarciu nowego kościoła, stary rozebrano i w 1901 roku przeniesiono do parku w Bytomiu. 14 listopada 1982 drewniany kościół został podpalony i spłonął. Obecnie w Parku Kachla w Bytomiu zachowały się resztki fundamentów i ogrodzenie. Jedynym śladem w Mikulczycach po dawnym kościele jest, stojący na placu kościelnym, krzyż z napisem: Tu stał wielki Ołtarz Starego Kościoła aż do sierpnia 1901.

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Mikulczycach jest wpisany w rejestr zabytków nieruchomych woj. śląskiego (A/296/10 z dnia 3.03.2010).

Bibliografia

Oprac. MC; B. Szczech, Kościół św. Wawrzyńca w Mikulczycach w świetle zapisków parafialnych połowy XVIII wieku, Wydawnictwo Muzeum Miejskiego w Zabrzu, Zabrze 1995