Parafia św. Mikołaja w Wilczy

Z e-ncyklopedia
Wilcza1.jpg

Historia parafii

Pierwszy kościół w Wilczy, który zbudowano najprawdopodobniej już w 1480 roku, został zniszczony w wyniku działań wojennych prowadzonych podczas wojny trzydziestoletniej. Wtedy to parafia została przyłączona do parafii w Pilchowicach. Kolejny budynek kościelny wzniesiono i konsekrowano w 1657 roku. Wkrótce zmieniono jego tytuł z Matki Bożej Jasnogórskiej na św. Mikołaja. Do XX wieku kościół w Wilczy był podporządkowany parafii w Pilchowicach. Stan ten zmienił się dopiero w 1908 roku. Od 7 sierpnia 1920 obowiązki duszpasterskie w Wilczy pełnił ks. Paweł Staffa. Dekretem z dnia 1 sierpnia 1925 Administracja Apostolska erygowała nową parafię w Wilczy.

Kościół znajduje się przy dwóch szlakach turystycznych: Szlaku Okrężnym Wokół Gliwic i Szlaku Stulecia Turystyki. Parafia św. Mikołaja w Wilczy należy do archidiecezji katowickiej i dekanatu knurowskiego. Parafia obchodzi odpust dwa razy do roku ze względu na tradycję związaną z dwoma jej tytułami (Matki Boskiej Jasnogórskiej i św. Mikołaja).

Istniejący do dziś kościół w Wilczy, ostatecznie został wzniesiony w 1755 roku przez cieślę Jakuba Siedlaczka z Gliwic. Jego poświęcenie odbyło się 9 listopada tegoż roku. Ma konstrukcję zrębową. Jednonawowy z węższym zamkniętym trójbocznie prezbiterium, przy którym od północy znajduje się zakrystia. Prezbiterium i prostokątną nawę nakrywają oddzielne dachy siodłowe. Do kościoła prowadzą dwa wejścia: od strony południowej (wejście boczne) i od strony zachodniej (główne). Oba poprzedzone są kruchtami. Kruchta południowa została zamieniona na kaplicę Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Budynek otaczają soboty. Dach pokryty jest gontem. Od strony frontowej kościoła wybudowano wieżę, posiadającą oszalowaną izbicę, zwieńczoną hełmem iglicowym. Prezbiterium pokryte jest pozornym sklepieniem kolebkowym, a nawa - stropem z fasetami. Pod sklepieniem i stropem znajdują się: profilowany gzyms, łuk tęczowy półkolisty. Nad nawą widnieje ośmioboczna wieżyczka zwieńczona cebulastym hełmem; od zachodu chór muzyczny z wypukłym parapetem w części środkowej, wsparty na dwóch słupach z organami późnobarokowymi z XVIII w. Ściana prezbiterialna (od wschodu) posiada rzadko spotykane okrągłe okienko z kratą kowalską z zadziorami. Wnętrze kościoła zdobi barokowe wyposażenie. Ołtarz główny barokowy z obrazem św. Mikołaja z drugiej poł. XVII w. pochodzi z kościoła w Gorzycach. W kościele znajdują się również ambona i dwa ołtarze boczne późnobarokowe z XVIII w. Szczególnie cenny jest obraz wotywny Matki Boskiej Frydeckiej z 1709 roku z napisem w języku morawskim oraz inne obrazy takie jak obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (autorstwa Franciszka Habrowskiego, 1946), Matki Boskiej Różańcowej, pochodzący z XIX w. a także obraz Świętej Rodziny.

Przy kościele znajdują się nagrobki księży szczególnie związanych z parafią w Wilczy. Znaleźć można tam takie nazwiska jak: Paweł Staffa - pierwszy proboszcz owej parafii, Teodor Walenta, Antoni Danecki, Teodor Gałązka, Robert Pucher, Stanisław Kuś, Rudolf Świtała, Stefan Mieszczanin, Jerzy Pluta.

Przy bocznym wejściu do kościoła umieszczono zabytkową, kamienną kropielnicę. W pobliżu kościoła znajduje się grota Matki Bożej z Lourdes z 2000 roku, figura Chrystusa z gorejącym sercem oraz kapliczka z drewnianą figurą św. Franciszka z Asyżu. Budynek probostwa znajduje się ok. 50 metrów na zachód od kościoła przy ulicy Karola Miarki. Wśród ciekawych elementów wyposażenia parafii na uwagę zasługuje rokokowa monstrancja ufundowana przez proboszcza Ogórka z Pilchowic.

Do parafii należy również niewielki cmentarz z kaplicą znajdujący się przy ul. Stawowej założony w 1906 roku. Znajdują się na nim między innymi mogiły: ofiar wypadku w fabryce „Lignoza” w Krywałdzie z 1921 roku, żołnierzy polskich, poległych w kampanii wrześniowej w 1939 roku oraz więźniów obozu Auschwitz zamordowanych w czasie ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku.

Kapliczki i krzyże przydrożne

Gazetka parafialna

Proboszczowie

Bibliografia

Ustanowienie parafii Wilcza Górna, RAA 1925, nr 28, s. 155; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 297; H. Dombek, Historia parafii św. Mikołaja w Wilczy od jej powstania do 1986 r., Katowice 1992, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; A. Burda-Szostek, Halembo jesteśmy z tobą, Parafia św. Mikołaja w Wilczy, GN 2006, nr 51, (dodatek katowicki), s. 14-15; Zabytki Sztuki w Polsce – Śląsk, Lublin – Warszawa 2006; M. Lis, Górny Śląsk. Zarys dziejów do połowy XX wieku, Opole, 2001; Szlakiem drewnianych kościołów Archidiecezji Katowickiej, red. M. Gontarz, L. Makówka, Katowice 2007; A. Gudzik, Drewniane perły architektury. Kościół w Wilczy, "Przegląd Lokalny" 1994, nr 32/94 (79), s. 6.