Parafia św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Lyskach
Historia
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z pierwszej połowy XIII wieku. Lyski w tym czasie nie były dużą osadą, prawdopodobnie liczyły kilku osadników. Kościoły, które w wiekach średnich i nowszych posiadały duży zasięg obwodu parafialnego, z reguły powstały jeszcze w okresie przed akcją osadniczą na prawie niemieckim, a więc najpóźniej w pierwszej połowie XIII wieku. Do tej grupy należy też kościół w Lyskach, który istniał już zanim wieś przeniesiono na prawo niemieckie. Pierwsze źródłowe wzmianki na temat samego kościoła, jak i parafii pochodzą z lat 1335–1342. W tym czasie wspólnota uiszczała świętopietrze w wysokości 15 skojców i 1 grzywny. W jej granicach zaś mieszkało 480 osób.
W protokole wizytacyjnym z 1679 roku znalazła się wzmianka, iż okręg parafialny tworzyły: Lyski, Bogunice, Zwonowice, Gaszowice, Pogwizdów, Górki, Sumina, Szczerbice, „Solarnia”, Szymocice, Nowa Wieś. W 1854 roku w granicach parafii mieszkało 3060 wiernych, a rok później już 3700. Wyżej wymieniony zasięg parafialny pozostał niezmieniony, aż do 1922 roku, kiedy to po niemieckiej stronie granicy pozostały Szymocice. Administracja Apostolska dla Śląska Górnego dla odzyskanej przez Polskę części Górnego Śląska i utworzona w 1925 roku diecezja katowicka dokonały reorganizacji dekanatów i obwodów parafialnych, m.in. w Lyskach. Obecnie parafię tworzą: Lyski, Sumina, Nowa Wieś, Bogunice.
Kościół w Lyskach
Aż do początków ubiegłego stulecia w Lyskach stał drewniany kościół, którego patronką była św. Małgorzata Antiocheńska na obrazach przedstawiana ze smokiem. Pierwszy z kościołów spłonął w 1669 roku. Na jego miejscu w 1672 roku postawiono nowy. Przetrwał on w Lyskach 230 lat. Posiadał murowaną i sklepioną kryptę, w której grzebano dziedziców wsi. Już od 1850 roku odczuwano potrzebę zbudowania nowego, dużego kościoła, gdyż liczba parafian stale wzrastała. Zawiązał się nawet komitet budowy, który zbierał na ten cel fundusze. Plan kościoła narzuciła rejencja opolska, jako przedstawicielka fiskalnego patronatu, a gmina kościelna go zaakceptowała. Budowa ruszyła w 1904 roku. Jej kierownikiem został Pauwel z Rybnika, zaś wykonawcą budowniczy Klose. Koszt budowy opiewał na kwotę 104106,48 marek. Poświęcenie nowego kościoła odbyło się 13 maja 1906. Okna witrażowe dostarczyła firma Franke z Naumburga, a stacje Drogi Krzyżowej wykonał malarz Waldowski z Wrocławia. W 1930 roku na wieży zawieszono dzwony Salve Regina i św. Paweł zrabowane później w czasie działań wojennych. Podczas II wojny światowej kościół został poważnie uszkodzony - zniszczeniu uległ dach, została zwalona wieża, spalono prezbiterium. Do dzisiaj w ścianach kościoła są widoczne ślady pocisków. Szkody te zostały naprawione dzięki ks. Janowi Teichmanowi. W 1956 roku zakupiono nowe dzwony - św. Małgorzata, Matka Boska, św. Józef. W 1992 roku kościół wzbogacił się o kolejne witraże; tym razem z wizerunkami św. Piusa X i św. Jana Vianney. Ponadto renowacji i konserwacji poddano: ołtarz główny i boczne, chrzcielnicę, ambony, balaski. W 2007 roku wybudowano nowe probostwo wraz z salką katechetyczną, a rok później kaplicę przedpogrzebową.
Kapliczki i krzyże przydrożne
Proboszczowie
- ks. Karol Pfleger
- ks. Karol Riedl
- ks. Henryk Ballon
- ks. Paweł Kuczka administrator (1922-1923), proboszcz (1923-1930)
- ks. Paweł Hojka administrator (1930-1931)
- ks. Ignacy Pawelke (1931-1940)
- ks. Karol Burger substytut excurrendo (1940)
- ks. Adolf Gniłka administrator (1940-1945)
- ks. Jan Teichman administrator (1945-1949)
- ks. Jerzy Stefani administrator (1949-1957), proboszcz (1957-1979)
- ks. Jan Student (1979-1986)
- ks. Antoni Dreja tymczasowy administrator (1986)
- ks. Józef Knyć (1986-1993)
- ks. Józef Krawczyk (1993-2002)
- ks. Jan Włosek (2002-2024)
- ks. Bogusław Okienko (2024-nadal)
Bibliografia
L. Musioł, Lyski – monografia historyczna gminy i parafii, Katowice 1998; Schematyzm Archidiecezji Katowickiej, Katowice 1993; M. Łuczak, Bo jestem stąd, 10-lecie kościoła św. Małgorzaty w Lyskach, GN 2006, nr 29, (dodatek katowicki), s. 14-15; M. Sarapkiewicz, Siedem wieków pod opieką św. Małgorzaty, "Tygodnik Rybnicki" 2012, nr 34 (302), s. 17; G. Walczak, Tajemnicza Sumina, Czerwionka-Leszczyny 2011, s. 22; B. Kubica, Piękne świątynie są wizytówkami gminy, "DZ" 2014, nr 51 (536), s. 9.
|