Parafia św. Franciszka w Zabrzu

Zabrzańska dzielnica Zaborze należała do istniejącej już w 1305 roku, oddalonej o ok. 3 km parafii św. Jana Chrzciciela w Biskupicach. W latach 1870-1871 w Zaborzu wzniesiono kaplicę pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej jako wotum za ocalenie od zarazy w 1869 roku. Parcelę pod budowę kaplicy darował hrabia Henckel von Donnersmarck. Kaplica została poświęcona 3 maja 1871. Z inicjatywy kuratusa z Rudy ks. Teophila Schöneicha w latach 1884-1885 wybudowano kościół. Benedykcji kościoła 29 listopada 1885 dokonał ks. dziekan Johann Hruby, proboszcz parafii w Bielszowicach, archiprezbiter dekanatu bytomskiego. W 1886 roku erygowano parafię, a 6 maja 1886 biskup wrocławski Georg Kopp konsekrował kościół. Pierwszym proboszczem został budowniczy kościoła ks. Teophil Schöneich. Także z tej parafii decyzją władz świeckich z 1946 roku wysiedlono poza granice kraju ówczesnego proboszcza ks. Józefa Benneka.

Kościół jest w stylu neogotyckim, projektu Paula Jackischa. Wybudowany na planie krzyża łacińskiego, ma trzy nawy, halowy. Dachy dwuspadowe, na osi fasady wieża z dzwonnicą i zegarem. Zegar w wieży umieścił mistrz Sigmund w 1896 roku. We wnętrzu wieży pierwotnie zamocowano trzy dzwony: św. Franciszek z Asyżu, św. Barbara, św. Benedykt Józef Labre. Od zachodu kościół zdobi czworoboczna, wysunięta wieża, zwieńczona iglicą, przy której od południa znajduje się ośmioboczna wieżyczka. Nad zakrystiami kościół dopełniają otwarte empory, a od zachodu nawę zamyka chór muzyczny.

Kościół jest wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków.

Proboszczowie

ks. Jan (Johannes) Fiegel kuratus (1886-1888)
ks. Teofil (Teophil) Schöneich (1888-1913)
ks. Józef (Josef) Bennek (1913-1942) oraz (1945-1946)
ks. Josef Hawellek wikariusz-administrator (1942-1945)
ks. Emanuel Weber (1946-1966)
ks. Ginter Król (1966-1998)
ks. Andrzej Iwanecki (1998-2018)
ks. Jarosław Buchenfeld (2018-2023)
ks. Tomasz Rak (2023-nadal)

Bibliografia

Oprac. MC; J. Pilch, Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, Arkady, Warszawa 2008