Parafia św. Antoniego z Padwy w Siemianowicach Śląskich

Z e-ncyklopedia
Siemian Padewski zewnatrz.jpg
Siemian Padewski wnetrze.jpg

Historia

Kościół pw. św. Antoniego w Siemianowicach Śląskich wiąże się bardzo ściśle z istniejącą do niedawna w tym mieście Hutą „Jedność” zwaną pierwotnie „Laura”. Huta ta była budowana od 1836 roku z inicjatywy hrabiego Hugo Henckel von Donnersmarck. W hucie pracowało wielu robotników, którym należało zapewnić mieszkania. Ich budowę zaczęto w 1838 roku. Osiedle robotnicze rozwijało się, a wraz z nim potrzeby jego mieszkańców. Pierwotnie potrzeby religijne mieszkańców były zaspokajane w parafii Świętego Stanisława Biskupa w Czeladzi, następnie, po zmianie diecezji w parafii św. Michała Archanioła w Michałkowicach , zaś od 1868 roku w parafii Krzyża Świętego w Siemianowicach Śląskich.

Kościół

Liczba mieszkańców pierwotnie obszaru dworskiego Huta Laura, a od 1890 roku gminy o tej samej nazwie szybko wzrastała, w związku z czym w 1914 roku , podczas wizytacji kard. Georga Koppa w parafii Świętego Krzyża ustalono, że niniejsza parafia zostanie podzielona na część północną i południową i że zostanie wybudowany nowy kościół. Dyrektor huty „Laura” obiecał dać ziemię pod budowę nowego kościoła (był to teren dzisiejszego placu Skargi). Wybuchła jednak I wojna światowa i budowy zaniechano. Od 1 maja 1915 parafia była już wydzielona i erygowana jako kuracja Świętego Antoniego Padewskiego. Samodzielną parafię ustanowiono 1 maja 1919. Po wojnie brakowało pieniędzy na budowę nowego kościoła. Postanowiono więc zaadaptować istniejący budynek. 20 kwietnia 1914 w gminie zakończono budowę hali targowej, która nigdy nie została oddana do użytku – to na nią zwrócono uwagę. 13 grudnia 1923 hala stała się własnością Katolickiej Gminy Kościelnej Huta Laura.

Budynek stopniowo był przystosowywany do pełnienia funkcji liturgicznych. 18 sierpnia 1923 rozpoczęto dobudowywać do kościoła zakrystię i salkę katechetyczną. Od 28 września 1928 wraz z rozbudową kościoła dobudowano prezbiterium, podniesiono boczne ściany hali o 4 metry i dobudowano dwie wieże przy wejściu głównym. Prace adaptacyjne trwały do 1931 roku. Pieniądze na rozbudowę i przystosowanie kościoła czerpano z koncertów i przedstawień organizowanych przez parafian.

Organy i dzwony

Ołtarz główny został zaprojektowany przez Jana Seretta, a wykonany w 1931 roku. W 1930 roku zakupiono organy wykonane przez firmę Wojciech Zagórda i Syn z Czernichowa, a ich montaż trwał do 1931 roku. W 1979 roku po kilkakrotnych remontach starych organów postanowiono w kościele wybudować nowe firmy Wojciecha Truszczyńskiego z Warszawy. Ich instalację zakończono 21 stycznia 1984. Przez nieregularną konserwację, w 2007 roku proboszcz ks. Stanisław Moś wymienił niemalże całe (poza szafą organową i kontuarem) organy. W lipcu 1930 roku z ludwisarni braci Felczyńskich przywieziono do kościoła cztery dzwony: Św. Antoni Padewski, Św. Jan Ewangelista, Św. Florian i Najświętsza Maryja Panna. Dzwony zostały przez władze okupacyjne w 1942 roku skonfiskowane i przeznaczone na przetopienie na broń. W 1946 roku do huty „Laura” przywieziono transport z dzwonami nieznanego pochodzenia. Staraniem ówczesnego proboszcza ks. Pawła Lubiny huta odsprzedała dzwony parafii. Jako, że wszystkie dzwony z Siemianowic (prócz z kościoła ewangelickiego i dzwonu kaplicy pałacowej) zostały podczas wojny skonfiskowane, resztę dzwonów wykupił proboszcz parafii Świętego Krzyża. Dzwony na skutek zużycia po latach zaczęły się rozpadać, serce ostatniego dzwonu pękło w 2005 roku. Proboszcz ks. Stanisław Moś zamówił wówczas nowe dzwony w tej samej ludwisarni co pierwsze w 1930 roku. Miały nosić imiona: Świętego Antoniego (dar parafian), Świętej Barbary (dar górników), Świętego Floriana (dar hutników) i Matki Bożej Różańcowej (dar Róż Różańcowych). Trzy z nich (oprócz Antoniego) zostały poświęcone w 2006 roku. Święty Antoni podczas transportu z ludwisarni do kościoła uległ uszkodzeniu, w związku z czym Rodzina Felczyńskich musiała odlać nowy, poświęcony rok później. Obrazy stacji Drogi Krzyżowej zostały wykonane przez znanego wówczas artystę Otta Kowalewskiego, który identyczne wykonał dla kościoła w Monachium. Ciekawa jest historia zegara wieżowego: otóż przy ulicy Sobieskiego 2 (wtedy Richtera) istniał laurahucki ratusz, który jednak po połączeniu się gmin stał się zbędny i został przebudowany na kwatery mieszkalne. Jednak, gdy ratusz jeszcze istniał jego zwieńczeniem była wieża z zegarem. Przy pracach adaptacyjnych wieżę skrócono, a zegar oddano kościołowi. Miał on być pierwotnie (gdy jeszcze nie istniały wieże) zainstalowany na fasadzie kościoła. Zamierzenia tego nie zrealizowano, ale po latach został on umieszczony na lewej (patrząc od placu Skargi) wieży. W latach 1945-1947 zamontowano w kościele 28 witraży pochodzących z siemianowickiej pracowni Fryderyka Romańczyka. Witraż przedstawiający Ducha Świętego znajdujący się nad głównymi drzwiami kościoła został ofiarowany przez wykonawcę. Witraże przedstawiają sylwetki Świętych, jeden (znajdujący się nad prezbiterium) Boga Ojca i jeden (wspomniany już) Ducha Świętego. W 1955 roku wykonano nową chrzcielnicę.

Kościół został konsekrowany przez bpa Stanisława Adamskiego 4 października 1931. Jednak pierwsza Msza święta została w nim odprawiona na długo przed konsekracją. Osiem miesięcy po wybudowaniu hali, 25 grudnia 1914 o północy została tam odprawiona pasterka, na którą wierni przyszli niosąc w rękach własne krzesła.

Proboszczowie

Bibliografia

A. Halor, Przewodnik Siemianowicki – wędrówki po mieście i okolicy. Siemianowice Śląskie 2000, s. 49, 52-53; M. Derus, Kościoły Siemianowic Śląskich, Siemianowice Śląskie 1998, s. 26-30; Z. Janeczek, Od Sancovic do Siemianowic – Szkice z dziejów miasta i okolic, Katowice 1993, s. 380-386; Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 264; A. Burda, Kościół w hali targowej. Kościół św. Antoniego w Siemianowicach Śląskich, GN 2003, nr 11, (dodatek katowicki), s. 28.