Miarka Karol

Miarka Karol (1825-1882)

Karol Miarka z żoną

Urodził się 22 października 1825 w Pielgrzymowicach w rodzinie Antoniego, nauczyciela, i Karoliny z d. Borówka. Początkowo uczył się w szkole ojca, później w gimnazjach w Pszczynie i Gliwicach. W 1846 roku ukończył seminarium nauczycielskie w Głogówku i uczył w Lędzinach, Urbanowicach i Piotrowicach. Od 1850 roku w Pielgrzymowicach był nauczycielem i organistą, następnie pisarzem gminnym i sędzią polubownym.

Na ukształtowanie świadomości narodowej Miarki wywarli wpływ: ks. Bernard Bogedain, rzecznik nauki języka polskiego wśród Polaków, Paweł Stalmach i J. Chociszewski, korektorzy jego debiutanckiej powieści o początkach chrześcijaństwa na Górnym Śląsku "Klemensowa Górka". W latach 1861-1868 współpracował z czasopismem "Gwiazdka Cieszyńska". Był czynnym organizatorem śląskiego ruchu społecznego i kulturalnego, przyczynił się znacznie do nawiązania kontaktów Śląska z innymi dzielnicami Polski. W latach 1868-1869 redagował czasopismo "Zwiastun Górnośląski", a następnie w Królewskiej Hucie wydawał "Katolika" (1869-1880), jedno z ważniejszych pism walczących o polskość ludu śląskiego. Założył nakładową Księgarnię Katolicką, w 1870 roku zainicjował serię Biblioteka Katolicka, wydawał kalendarze; powołał stowarzyszenie Kasyno Katolickie, w którym od 1870 roku organizował amatorskie spotkania teatralne. Związany z niemiecką partią Centrum, przeciwstawiał się polityce kulturkampfu i germanizacji, za co był prześladowany i kilkakrotnie więziony. W latach 1875-1880 kontynuował działalność w Mikołowie, gdzie założył drukarnię; poza "Katolikiem" wydawał inne pisma, jak tygodnik o charakterze oświatowo-moralistycznym "Monika". Zmarł 15 sierpnia 1882 w Cieszynie. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie.

Autor

• Szwedzi w Lędzinach (1868)
• Głos wołającego na puszczy górnośląskiej, czyli o stosunkach ludu polskiego na pruskim Śląsku (1865)
• Sądy Boże (1870)
• Petronela, pustelnica na Górze św. Anny» (1876-1877)
• Kultura (dramat, «Gwiazdka Cieszyńska» 1864), kolejne wydanie pt. Kulturnik (1895)
• Bóg widzi (powieść, 1873)
• Husyci na Górnym Śląsku (1865)
• Górka Klemensowa (1861)
• Kalwarja (1868)
• Żywcem zamurowana (1909)
• Odpuść nam (1871)
• Sieroty (1874)
• Wierna Rózia (1876)

Bibliografia

E. Szramek, Ks. Norbert Bonczyk. Homer Górnośląski i poeta walki kulturnej, RTPNŚ 1930, t. 2, s. 61-62; S. Bełza, Karol Miarka, Warszawa 1880; Jan Skryba (K. Prus), Karol Miarka. Krótki zarys jego życia i pracy. Na 100. rocznicę jego urodzenia nakreślił... (razem z biografją Pawła Stalmacha przez Ks. Em. Grima), Katowice-Cieszyn 1924; N. Niestolik, Zabytki Jankowic na tle dziejów wsi, Rybnik-Jankowice, 1996, s. 48-57; Pisarze Śląscy XIX i XX wieku, red. Z. Hierowski, s. 173-176. Foto: Karol Miarka, [w:] A. Bar, Karol Miarka. Studium z dziejów Górnego Śląska, Katowice 1938; W. Szewczyk, Każdy ma swój życiorys: eseje i felietony, Katowice 1996; Karol Miarka a odrodzenie narodowe Śląska. Materiały z konferencji naukowej w 160 rocznicę urodzin i 100 rocznicę zgonu Karola Miarki, Opole 1987; J. Górecki, Ideowy program obrony języka polskiego i koncepcja władzy w ujęciu Karola Miarki, [w:] Władza jako służba społeczeństwu, red. W. Świątkiewicz, J. Wycisło, Katowice 1999; J. Górecki, Religijność Karola Miarki, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 2010", Katowice 2009, s. 59-63; E. Malinowska, Karol Miarka-zapomniany "powieściopisarz", [w:] Zapomniani. Z dziejów literatury polskiej na Śląsku, Katowice 1992, s. 119-132.