Kudera Jan

Z e-ncyklopedia

Kudera Jan (1872-1942), dziekan i proboszcz mysłowicki, historyk

Kudera Jan.jpg

Urodził się 18 czerwca 1872 w Mysłowicach, w rodzinie budowniczego Wincentego i Antonii z d. Miedniok. Do szkoły elementarnej oraz średniego typu uczęszczał w mieście rodzinnym. Na Wielkanoc 1887 roku przyjęto go do czwartej klasy gimnazjalnej w Bytomiu. W 1892 roku, gdy był w siódmej klasie, musiał przerwać naukę i podjął pracę zarobkową. Po odpowiednim przygotowaniu został zaprzysiężonym tłumaczem sądu cywilnego w Mysłowicach. Ze względu na lepsze warunki pracy przeniósł się po jakimś czasie na podobne stanowisko do Berlina. Równocześnie kształcił się dalej prywatnie, aby eksternistycznie zdać maturę. Egzamin dojrzałości zdał 17 marca 1897 w Kłodzku. Studia teologiczne przeprowadził w l.1897-1900 na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie był pilnym uczestnikiem wykładów profesorów Abichta i Nehringa z literatury słowiańskiej, a szczególnie polskiej. Wtedy był również wiceprezesem i częstym referentem w „Kółku Polskim" w konwikcie. Po rocznym pobycie w alumnacie, przyjął święcenia kapłańskie 22 czerwca 1901.

Po święceniach pomagał miesiąc w rodzinnej parafii i 1 sierpnia 1901 objął jako wikary swoją pierwszą placówkę duszpasterską w Bełku. Już po roku przeniesiono go do Bielszowic, skąd 3 listopada 1903 pod naciskiem starostwa zabrzańskiego i rządu pruskiego wysłano go do parafii św. Michała w Berlinie (?). Stamtąd jednak skierowano go z powrotem na Górny Śląsk i 15 listopada 1904 przydzielono mu posadę wikarego w Toszku, chociaż tam proboszcz w obawie przed wzmożeniem ruchu polskiego się temu sprzeciwiał. 4 lipca 1907 zamianowano ks. Kuderę administratorem w Lasowicach Wielkich, w powiecie oleskim. Tutaj dalej pracował jako gorliwy kapłan i wspierał nawet polskie kółko samokształceniowe w Kluczborku. Z czasem nie ustawały starania rządu pruskiego, aby go stamtąd usunąć. W końcu ks. Kudera sam poprosił o dłuższy urlop kuracyjny i w 1913 roku opuścił Lasowice Wielkie. Po krótkim pobycie wypoczynkowym w Jastrzębiu przemierzał Górny Śląsk, z dłuższymi postojami w Brzezince, Halembie i Gierałtowicach, oraz pouczał i przypominał, że Śląsk należy do Polski. Tymczasem wikariat generalny we Wrocławiu o nim zupełnie zapomniał. Dopiero 14 czerwca 1920, czyli po blisko ośmiu latach, przypomniał im się, gdy wniósł prośbę o nadanie mu parafii w Brzezince. Brzezinkę objął w trudnych okolicznościach 15 września 1920. Zamianowany w marcu 1923 roku cenzorem książek, a 22 marca 1926 dziekanem dekanatu mysłowickiego pozostał w przydzielonej mu parafii aż do 8 września 1940, kiedy to z rozkazu gestapo musiał opuścić Brzezinkę. Przytułek znalazł w Bieruniu Starym, gdzie zmarł nagle 19 listopada 1942. Po zakończeniu wojny sprowadzono ciało śp. ks. Jana Kudery na cmentarz w Brzezince. Wykaz jego prac publicystycznych aż do 1936 roku został zamieszczony w Roczniku Diecezji Katowickiej za 1936 rok (s. 167 i nn).

Patrz:

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Jana Kudery; Schematyzm (1923-1947); F. Maroń, Nekrolog, WD 1970, 10-12, s. 193; [Nekrolog], GN 1948, nr 2, s. 14; Korespondencja, s. 126; T. Lichota, „W korty nie grom, za nikim nie lotom...”. O proboszczu z Brzezinki, „Z tej ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 1992”, s. 228-231; Myszor, Historia diecezji, s. 85 i nn; WD 1927, nr 4, s. 31; 1930, nr 2, s. 48; E. Wyglenda, Kudera Jan (hasło), [w:] Słownik biograficzny ziemi pszczyńskiej, s. 155-156; Krzyżanowski, Kościół katolicki wobec mniejszości niemieckiej, s. 19 i nn; W. Musialik, W kręgu polityki i władzy, s. 28 i nn; A. Grajewski, Twój Gość, s. 43; J. Mandziuk, Kudera Jan (1872-1943), SPTK, t. 6, Warszawa 1983, s. 263-265.