Kretek Maciej

Z e-ncyklopedia

Kretek Maciej (1791-1846), kanonik chełmiński

Urodził się 22 lutego 1791 w Krzanowicach (Chrzanowicach, czes. Křenovice) koło Raciborza w rodzinie rzemieślnika. Od ósmego roku życia uczył się w Kietrzu, gdyż ojciec chciał aby nauczył się języka niemieckiego. Następnie, przez cztery lata, uczył się w gimnazjum w Głubczycach, a potem u cystersów w Rudach. Po śmierci rodziców opiekę nad nim sprawował proboszcz krzanowicki i opat Galbiers z Rud. W 1809 roku rozpoczął studia teologiczne we Wrocławiu, których nie ukończył, gdyż został zaciągnięty lub jako ochotnik uczestniczył w kampanii przeciw Napoleonowi I podczas jego odwrotu z Rosji. Jako żołnierz jednego z pułków strzelców konnych znalazł się w Paryżu w styczniu 1814 roku. Tam, dzięki znajomości języka polskiego i francuskiego, został powołany rozkazem do kwatery wojsk rosyjskich, gdzie miał być tłumaczem między oficerami księcia Konstantego i ludnością francuską podczas rekwizycji. Jego służba wojskowa zakończyła się w Berlinie. Otrzymał również rosyjski order św. Jerzego V klasy. Następnie powrócił na studia teologiczne studiując jednocześnie język arabski i syryjski. Ponieważ jego rodzinna miejscowość leżała na terenie wikariatu generalnego w Cieszynie (monarchia habsburska) nie mógł wstąpić do alumnatu. Otrzymał jednak święcenia kapłańskie 8 września 1816. Po święceniach został wikarym w Kietrzu, a następnie w Raciborzu. Tam w 1818 roku założył m.in. szkołę, którą jednak szybko zamknął po otwarciu gimnazjum protestanckiego, przy którym został mianowany katechetą. Uczył również łaciny, greki i hebrajskiego. Pełnił także obowiązki kapelana przy niemieckim kościele. W październiku 1825 roku przestał uczyć ze względów zdrowotnych lecz po półrocznej przerwie został ustanowiony kuratusem przy kościele pw. św. Jakuba w Raciborzu i inspektorem szkolnym. 5 maja 1831 przybył do Pelplina, gdzie został powołany przez bpa Ignacego Mathyego na regensa seminarium duchownego. Wkrótce otrzymał również tytuł kanonika katedralnego w Chełmnie. W 1833 roku bp Anastazy Sedlag mianował go dziekanem katedralnym. Jednak aby otrzymać tę funkcję, zgodnie z poleceniem króla pruskiego, musiał postarać się o stopień naukowy wymagany do objęcia tego stanowiska. W wyniku pewnych zabiegów kół rządowych i kościelnych ks. Kretek otrzymał tytuł doktora honoris causa i 15 kwietnia 1835 królewskie pozwolenie na objęcie funkcji dziekana katedralnego. Jeszcze w 1835 roku odszedł z przełożeństwa w seminarium i został obdarzony obowiązkami radcy konsystorza i sędziego prosynodalnego. Do 1842 roku był wykładowcą seminaryjnym i prowadził zajęcia z teologii pastoralnej, egzegezy biblijnej oraz z homiletyki. Zmarł 26 października 1846 w Pelplinie.

Bibliografia

A. Mańkowski, Prałaci i kanonicy katedralni chełmińscy od założenia kapituły do naszych czasów, Toruń 1928, s. 96-98.