Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Szałszy

Z e-ncyklopedia
Szalsza1.jpg

Szałsza to niewielka wioska między Czekanowem a Żernikami. Pierwsze wzmianki o Szałszy pochodzą z pierwszej połowy XV wieku (1425). Do 1447 roku w dokumentach nie ma informacji o istnieniu kościoła. Przypuszczalnie pierwszy kościół lub kaplicę zbudowano tu ok. 1460 roku. Wskazuje na to wiek głównego ołtarza kościoła. Dwieście lat później powstał obecny, drewniany kościół. W pierwszej połowie XVII wieku, do 1655 roku, należał do protestantów. Dzisiejszy kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny do 1930 roku był kościołem filialnym parafii w Gliwicach Szobiszowicach, a obecnie parafii św. Jana Chrzciciela w Gliwicach Żernikach.

Kościół jest orientowany, konstrukcji zrębowej, na podmurowaniu, kryty gontem. Składa się z wieży słupowej oraz szerokiej nawy i węższego prezbiterium. Dachy nad nawą i prezbiterium są dwuspadowe, a wieżę wieńczy dach namiotowy. Nad nawą wznosi się sygnaturka z hełmem w kształcie dzwonu. W 1715 roku kościół odrestaurowano. W 1784 zniszczyła go wichura, ale odbudował go cieśla Kycia. Pod koniec XIX wieku budowlę ponownie odrestaurowano i dobudowano zakrystię. W 1968 roku pożar strawił znaczną część kościoła, ale parafianie przywrócili mu wcześniejszą formę. Po kolejnych remontach nabrał blasku i prezencji. Wnętrze kościoła wypełniają elementy barokowe i neobarokowe. Ołtarz główny Matki Boskiej z Dzieciątkiem, późnobarokowy, z połowy XVIII wieku, dwa ołtarze boczne, ambona, loża kolatorska i stacje Męki Pańskiej neobarokowe z XIX wieku. W 2017 roku w kościele zainstalowano nowe ośmiogłosowe organy firmy Walker z ewangelickiego kościoła w Wuppertalu. Przy kościele zwraca uwagę płyta nagrobna, opatrzona herbem wieloletnich właścicieli miejscowego majątku i fundatorów kościoła, von Groelingów.

  • Gotycki obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w otoczeniu dwunastu apostołów, datowany na XV wiek znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Rudach.
  • Kościół jest wpisany do rejestru zabytków woj. śląskiego (nr rej. 476/56 z 2.11.1956 oraz 282/60 z 7.03.1960).
  • Kościół leży na Szlaku Architektury Drewnianej woj. śląskiego.

Bibliografia

Oprac. MC; J. Szmidt, Historia Szałszy do 1945 roku, [w:] "Zeszyty Gliwickie", t. 25; J. Szmidt, Historia kościołów w Gliwicach, Gliwice 1998; [1] (dostęp: 2.01.2025)

Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Kościół_pw._Narodzenia_Najświętszej_Maryi_Panny_w_Szałszy&oldid=101575”