Jan XIX

Jan XIX (ok. 975-1032), papież

Romanus Theophylactes de Tusculum urodził się około 975 roku w Rzymie. Jego ojcem był Grzegorz hr. Tusculum, a braćmi wcześniejszy papież Benedykt VIII i Alberyk III – książę Rzymu. Za czasu pontyfikatu swojego brata pełnił urząd konsula i księcia (consul et dux) Rzymu. Chciał zachować przyjazne stosunki z Cesarstwem Niemieckim, dlatego też uznał zwierzchnictwo cesarza nad Italią i zrezygnował z przyjęcia tytułu patrycjusza rzymskiego. Po śmierci swojego brata Benedykta VIII został wyniesiony na tron Piotrowy, głównie dzięki temu, że miał poparcie swojej rodziny. Nie przeszkodził mu w tym brak święceń – przed koronacją otrzymał wszystkie święcenia pomimo, że było to sprzeczne z przepisami kościelnymi. Przyjął imię Jan XIX. Jego rodzina upatrywała się w jego pontyfikacie wyłącznie korzyści politycznych.

Po bezpotomnej śmierci cesarza Henryka II Bawarskiego korona niemiecka przeszła w ręce książąt frankońskich z rodu salickiego. Nowy władca – Karol II dążył do wzmocnienia władzy królewskiej i ograniczenia władzy feudałów świeckich. Cesarz decydował także o obsadzaniu stanowisk kościelnych m.in. arcybiskupstw i biskupstw. W czasie świąt wielkanocnych w 1027 roku Jan XIX obdarzył koroną cesarską króla Niemiec - Konrada II (następcę Henryka II) wraz z małżonką Giselą. Na koronacji był obecny król Rudolf Burgundzki i Kanut, król Anglii i Danii. Pomimo tego, że Konrad II obiecywał wsparcie papieżowi, to zawsze bardziej dbał o własne interesy niż o Kościół. Papież poparł cesarski zamiar opanowania Wenecji, ponieważ był przeciwnikiem rodziny Orseolo, której przedstawiciel Otton Orseolo sprawował tam władzę. Na tamte czasy Wenecja była potęgą na Adriatyku.

Jan XIX wniósł ogromny wkład w dzieło reform Kościoła. Okazał się dobrym administratorem, co było szczególnie widoczne w sferze finansowej. Domagał się opłat m.in. za otrzymywane funkcje kościelne, czy za udzielanie paliusza – symbolu godności arcybiskupiej. Wywołał tym zgorszenie i został podejrzany o symonię. Nie zgodził się na obdarzenie patriarchy Konstantynopola tytułem patriarchy ekumenicznego, podtrzymując przez to prymat Rzymu. Za jego pontyfikatu odbyła się w Gnieźnie (na Boże Narodzenie 1024 lub na Wielkanoc 1025) koronacja Bolesława I Chrobrego na króla Polski. W źródłach czytamy, że za jego rządów zostały założone na terenie Polski biskupstwa w Kruszwicy dla Pomorza i Kujaw. Pozwolił także przyjechać do Rzymu mnichowi Gwidonowi z Arezzo, który wynalazł sposób zapisywania nut, by nauczać śpiewu w Schola cantorum. Papież utrzymywał dobre kontakty z opatem Odilonem z Cluny i popierał ruch kluniacki. W 1032 roku beatyfikował Romualda, założyciela kamedułów, a jego kanonizacji dokonał później Klemens VIII. Papież zmarł w maju 1032 roku i został pochowany w Bazylice Świętego Piotra w Rzymie.

Bibliografia

Mongego, Leksykon papieży, Kraków 2008, s. 296; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1990, s. 68-69; K. Dopierała, Księga papieży, Poznań 1996, s. 133-134.