Gediga Paweł

Gediga Paweł (1887-1945), proboszcz w Leszczynach

Urodził się 18 czerwca 1887 w Ostrożnicy (Schneidenburg), powiat Koźle. Ukończył Seminarium Duchowne we Wrocławiu i 22 czerwca 1912 otrzymał święcenia kapłańskie. Był proboszczem w Leszczynach w latach 1920-1927. Był zgermanizowanym Ślązakiem posiadającym obywatelstwo polskie. Również jego parafianie w 70 % byli zgermanizowanymi Ślązakami. W czasie jednej ze mszy św., już po plebiscycie przyznającym te tereny Polsce, propolscy Ślązacy obrzucili okna jego plebani kamieniami. Ks. Gediga zdecydował się przenieść do Słupska, gdzie 5 kwietnia 1927 otrzymał obywatelstwo niemieckie. Działalność ks. P. Gedigi w tej parafii można podzielić na trzy okresy: pierwszy - 1927-1933 - rozwijał szeroką działalność duszpasterską, społeczną i kulturalną zyskując sobie duże uznanie parafian i władz miejscowych; drugi - 1933- 1945 - musiał ograniczyć działalność, będąc w niełasce u władz hitlerowskich; trzeci - 1945 - zakończony jego tragiczną śmiercią.

Pracę duszpasterską ks. Gediga prowadził wyłącznie w języku niemieckim, mimo że język polski znał bardzo dobrze. W niedzielę odprawiał mszę św. w kościele św. Ottona. W tygodniu odwiedzał swoich wiernych na dużym obszarze parafii. Był pierwszym proboszczem, który dla tych odwiedzin posługiwał się samochodem. Nadzorował szkołę katolicką, którą powiększył do trzech klas i 140 uczniów. Rozwijał działalność społeczną parafian w licznych stowarzyszeniach przykościelnych. Powołał i rozwinął działalność chóru "Cecylia". Ks. Gediga był zwolennikiem ruchu liturgicznego XX wieku. Oddawał się z pasją kultywowaniu śpiewów gregoriańskich w języku łacińskim.

Ks. Gediga w trudnych latach panowania Niemców zachowywał się godnie. We wspomnieniach jego parafian jest określany jako człowiek odważny, nie poddający się presji reżimu. Na swej plebanii udzielał schronienia osobom politycznie prześladowanym. Wojna i związane z nią zakazy jeszcze bardziej ograniczyły działalność ks. Gedigi.

W marcu 1945 roku, niemal zaraz po zajęciu Słupska, wojskowe władze radzieckie rozpoczęły akcję deportacji do ZSRR wszystkich nadających się do pracy Niemców. Ks. Gediga został aresztowany 12 kwietnia 1945, w chwili gdy niósł umierającemu Najświętszy Sakrament. Po aresztowaniu zamknięto go w obozie przejściowym znajdującym się przy obecnej ulicy Szarych Szeregów (w spichlerzu zbożowym). Po dwutygodniowym pobycie w tym obozie, w którym głodzono więźniów i gdzie na skutek skandalicznych warunków sanitarnych szalała epidemia duru brzusznego, przewieziono go z innymi współwięźniami do obozu w Górnej Grupie koło Grudziądza. Był to kolejny obóz przejściowy w drodze do ZSRR. W obozie ks. Gediga pocieszał współwięźniów, dzielił się z nimi głodowymi racjami żywnościowymi. Zmarł z głodu 28 maja 1945.

Bibliografia

Z. Machura, Parafia katolicka i kościół św. Ottona w Słupsku w latach 1866-1947, Słupsk 2001.