Coronius Walentyn

Z e-ncyklopedia

Coronius Walentyn (1567-1638) (Koruna, Caulonius, Caulovius)

Urodził się w 1567 roku w Gliwicach. Ślązak. Studiował w Ołomuńcu w akademii jezuickiej. W 1587 roku wstąpił do jezuitów. 11 czerwca 1589 został przyjęty do domu probacyjnego w Brnie jako retor scholastyczny (scholasticus rhetor). W 1595 roku był nauczycielem nauk humanistycznych (professor humanitatis) w Krumlovie. Dr sztuk wyzwolonych. Na urząd proboszcza gliwickiego został wprowadzony przez Jerzego Jana Stephetiusa 15 października 1599. W 1600 roku był nauczycielem teologii we Wiedniu. Od 1601 roku był także proboszczem w Mysłowicach. Od 1602 roku ponownie studiował w akademii jezuickiej w Ołomuńcu. W 1605 roku złożył jako profes cztery śluby.

13 sierpnia 1604 został zaprezentowany przez kapitułę wrocławską na kustosza kapituły raciborskiej, od której 27 września otrzymał inwestyturę. Kustoszem był do 1624 roku. W 1606 roku opuścił Gliwice i udał się do Starej Wsi koło Raciborza, zaś administratorem parafii został Szymon Canabius, który później został archiprezbiterem wodzisławskim. Do 1609 roku był głównym prefektem studiów, później został socjuszem prowincjała jezuitów. W latach 1611–1616 był rektorem kolegium jezuickiego w Komotovie. Od 1614 roku był kolektorem w Raciborzu i Gliwicach. W 1615 roku został posłem cesarza Macieja oraz Stanów Śląskich na sejm w Warszawie. Tam wygłosił mowę do króla Zygmunta III Wazy. W lutym 1615 roku został polecony przez hr. Jerzego Oppersdorff biskupowi na urząd opata rudzkiego, którego jednak nie objął. 10 sierpnia 1616 otrzymał dyspensę od gromadzenia beneficjów. Następnie został kanonikiem w Głogówku. Od 1616 roku do 1623 roku był rektorem Klementinum w Pradze. Jako, że trwała wojna musiał on uciekać z oddziałami cesarskimi z Pragi. 4 maja 1617 zwrócił się do kapituły generalnej jako kustosz raciborski o przyznanie kanonii w Opolu. Wówczas kapituła poleciła mu wybudowanie sobie rezydencji. Powrócił do Pragi po bitwie pod Białą Górą. W 1619 roku był przełożonym sześciu wikarych przy kościele parafialnym w Raciborzu.

Kanonik opolski opolski w latach 1623–1626. Po otrzymaniu kanonii nie rezydował w Opolu. Po powrocie do Pragi brał on najważniejszy udział w pertraktacjach z protestantami. W latach 1622–23 był rektorem połączonego z Klementinum Uniwersytetu Karola w Pradze. 25 listopada 1623 sporządził swój testament, w którym zapisał wiele fundacji (czynsz w wysokości 60 tal. z 1000 tal. zapisanych na folwarku w Gamowie dla kaznodziei w kaplicy polskiej w Raciborzu, z warunkiem że będzie on niedzielnymi i świątecznymi popołudniami prowadził dla ludu katechezę i tygodniowo odprawi jedną mszę Za zmarłych. Zakupił on także łąkę, którą przekazał w fundacji pod warunkiem odprawiania litanii). Zasłużył się także tym, że kazał odbudować podupadły na początku XVII wieku kościół „Matka Boża” w Raciborzu. Następnie został pierwszym superiorem, a od 11 sierpnia 1625 pierwszym rektorem założonego w 1622 roku przez Wallensteina kolegium w Jiczynie.

W 1624 roku i początku 1625 roku przebywał w Wiedniu jako delegat kapituły opolskiej, gdzie prosił cesarza Ferdynanda o zatwierdzenie fundacji i przywilejów kolegiaty opolskiej. Cesarz uczynił to 3 stycznia 1625. W dowód wdzięczności otrzymał od kapituły tytuł „odnowiciela przywilejów” (restaurator privilegiorum). Należał do Bractwa Literackiego w Raciborzu. Jako kanonik opolski był wymieniany do 1626 roku. Później został wicerektorem w Krumlovie. W 1629 roku został pierwszym rektorem założonego także przez Wallensteina domu profesów św. Mikołaja w Pradze. Tam zmarł 28 listopada 1638. Napisano o nim w księdze pamiątkowej: Roku 1636 o. Walentyn Coronius, pierwszy przełożony wszystkich domów profesów, pełniący wiele urzędów z pochwałami, rektorem wreszcie uniwersytetu ustanowiony, przedwczesną śmiercią zmarł.

Bibliografia

H. Hoffmann, Die Jesuiten in Oppeln, Breslau 1934, s. 354; Catalogus personarum provinciae Austriae pro anno 1590, [1]; H. Gerlic, Proboszczowie parafii diecezjalnych terenu tzw. „wielkich” Gliwic, "Roczniki Muzeum w Gliwicach" 2000, t. 15, cz. 1, s. 283; A. Mueller, Schlesier auf Akademie in Olmütz 1576-1631, Archiv für schlesische Kirchengeschichte 12 (1954); R. Cop, Stosunki wyznaniowe w archiprezbiteracie gliwickim w XVII wieku, Katowice 2008, pr. mgr Biblioteka WTL.