Bonczyk Norbert
Bonczyk (Boncek, Bontzek) Norbert (1837-1893), proboszcz w Bytomiu, poeta
Urodził się 6 czerwca 1837 w Miechowicach, w rodzinie Walentego - sztygara górniczego. Do gimnazjum uczęszczał w Bytomiu. Od 1858 roku studiował teologię na Uniwersytecie Wrocławskim. 4 lipca 1862 przyjął święcenia kapłańskie. W listopadzie 1862 roku został wikarym w Piekarach. W 1865 roku przeniesiono go jako wikarego do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bytomiu. Tam, u boku ks. Józefa Szafranka rozpoczął aktywną pracę duszpasterską i społeczną. W 1869 roku założył w Rozbarku Kasyno Katolickie, a dwa lata później stowarzyszenie młodzieży katolickiej zwane Alozjanami. Dzięki jego udziałowi powstały też w Bytomiu Związek Wzajemnej Pomocy Chrześcijańskich Robotników Górnośląskich oraz Towarzystwo Górnośląskich Przemysłowców.
W okresie kulturkampfu naraził się władzom; w 1873 roku spędził osiem tygodni w więzieniu za tłumaczenie na język polski i rozpowszechnianie książki o treści krytykującej politykę rządu kanclerza Bismarcka. Po śmierci ks. Szafranka, od maja 1874 roku kierował bytomską parafią, wpierw jako administrator a po dwunastu latach - jako proboszcz. Dzięki ks. Bonczykowi w Bytomiu powstały dwa nowe kościoły św. Małgorzaty (1881) oraz kościół Świętej Trójcy.
Był poetą. Głównie dwa poematy rozsławiły proboszcza z Bytomia: Stary kościół Miechowski wydany w 1879 roku nakładem autora w Bytomiu oraz Góra Chełmska, czyli Święta Anna z klasztorem O.O. Franciszkanów. Utwory te napisał w języku polskim. Znał biegle kilka języków; pisał poezje równie swobodnie po łacinie i niemiecku. Zmarł na zapalenie płuc 18 lutego 1893. Spoczywa w kaplicy na cmentarzu Mater Dolorosa.
Bibliografia
J. Mandziuk, Bonczyk (Boncek, Bontzek) Norbert (hasło), [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. M. Pater, Katowice 1996, s. 42-44; Pisarze Śląscy XIX i XX wieku, red. Z. Hierowski, s. 238-257; J. Kopiec, Ks. Norbert Bonczyk - duszpasterz na miarę czasów, WA 1993, nr 9, s. 417-424; Bonczyk Norbert (hasło), [w:] Piekarzanie. Leksykon mieszkańców Piekar Śląskich, red. H. Gawlik, J. Grajewska-Wróbel, L. Wostal, Z. Bogacki, Piekary Śląskie 2010, s. 45.
|