Aleksander VIII

Z e-ncyklopedia

Aleksander VIII (1610-1691), papież

Alexander VIII.jpg

Pietro Vito Ottoboni urodził się 22 kwietnia 1610 w Wenecji w rodzinie szlacheckiej. Jego rodzicami byli Marco Ottoboni, kanclerz Republiki Weneckiej i Vittoria Tornielli. Wysoka pozycja społeczna pomogła młodemu Pietro studiować na najlepszych ówczesnych uczelniach. Jako młody chłopak uczył się na Uniwersytecie w Padwie, gdzie w 1627 roku, w wieku 17 lat obronił doktorat prawa kanonicznego i cywilnego (utroque iure). Do Rzymu przybył i rozpoczął pracę w Kurii Rzymskiej w okresie pontyfikatu Urbana VIII (1623-1644). Pełnił tam szereg obowiązków: był gubernatorem miast Terni, Rieti, Citta di Castello i Spoleto, referendarzem Trybunału Sygnatury Apostolskiej oraz audytorem trybunału Roty Rzymskiej.

19 lutego 1652 papież Innocenty X mianował go kardynałem i nadał tytuł prezbitera S. Salvatore in Lauro. Po dwóch latach otrzymał nominację na biskupa Brescii, został także Wielkim Inkwizytorem Kościoła Rzymskiego i sekretarzem Świętego Officjum (wcześniej nazywanego inkwizycją), ale z przyczyn bliżej nieznanych w czerwcu 1664 roku zrezygnował z biskupstwa powracając do Rzymu. Po powrocie był nadal bardzo aktywny, współpracował z kolejnymi papieżami (Klemensem IX i Innocentym XI). Był członkiem czternastu kongregacji kurialnych. Po śmierci Innocentego XI, mimo iż w konklawe uczestniczyli specjalni wysłannicy cesarza rzymsko – niemieckiego i króla Francji to jednak 6 października 1689 niezależnie od ich wpływów, został wybrany na następcę papieża Innocentego XI kardynał Ottoboni. Nowy papież, który przyjął imię Aleksandra VIII, został papieżem, gdy miał już 79 lat, jednak mimo podeszłego wieku był jeszcze pełen energii do działania i uchodził za człowieka światowego, co odróżniało go od poprzednika, który prowadził bardzo ascetyczny tryb życia.

16 października 1689 papież Aleksander VIII uroczyście objął Stolicę Apostolską. W latach 1644-1758 zasiadało na Stolicy Apostolskiej 12 papieży. Pontyfikaty trwały przeciętnie 10 lat, długie 18 i 21 lat, oraz krótsze, trzyletnie w którym właśnie pełnił posługę Aleksander VIII. Mimo iż jego pontyfikat był bardzo krótki porównując z innymi, papież Ottoboni zdobył popularność wśród mieszkańców Państwa Kościelnego dzięki redukcji podatków i obniżce cen żywności. Nie obyło się jednak bez sprzeciwu, jaki wywołała decyzja Aleksandra VIII o finansowaniu pomocy zbrojnej dla swojej ojczyzny – Wenecji. W kwestiach wiary papież występował bardzo jasno i klarownie. W 1690 roku potępił dwie tezy forsowane przez zakon jezuitów: pierwsza mówiła, że można dokonać czegoś samym wysiłkiem umysłu, bez aktu miłości do Boga; druga, że gdy popełniamy zło nie mając na myśli Boga grzeszymy tylko „filozoficznie”. Potępił także trzydzieści jeden tez jansenistów dotyczących Najświętszej Maryi Panny, pokuty, chrztu i autorytetu Kościoła. Skazał na dożywocie zwolennika kwietyzmu (1628-1696) Miguela de Molinosa.

Czynił też starania na rzecz pojednania z królem Francji Ludwikiem XIV. Po wycofaniu wojsk okupujących Awinion, papież mianował kardynałem biskupa Beauvais, Toussaint de Forbin-Jansona. Zaakceptował ambasadora Francji w Rzymie, którego odrzucił wcześniej Innocenty XI. Ugodowe nastawienie króla nie pomogło w kwestii zatwierdzenia nowych biskupów, którzy nie odrzucili czterech artykułów gallikańskich z 1682 roku. Tuż przed śmiercią Aleksander VIII podpisał bullę Inter multiplices, w której potępił artykuły gallikańskie oraz wszelkie przejawy aktywności królewskiej wymierzone w papiestwo. Działania Aleksandra w kierunku zbliżenia z Francją, odbiły się na stosunkach z cesarstwem – odmowa mianowania kardynałem jakiegokolwiek nominata Leopolda I doprowadziła do odwołania ambasadora cesarza.

Pietro Vito Ottoboni dla biblioteki z rodzinnej Wenecji zakupił książki i rękopisy od królowej Szwecji – Krystyny. Był człowiekiem uczciwym, hojnym, miłującym pokój i pobłażliwym.

Zmarł 1 lutego 1691. Spoczął w Bazylice Świętego Piotra w Rzymie.

Bibliografia

K. Dopierała, Księga papieży, Poznań 1996, s. 351-352; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1998, s. 103.