Św. Walenty

Z e-ncyklopedia

Św. Walenty

ołtarz św. Walentego w kościele w Bieruniu

Za wspomnieniem liturgicznym św. Walentego może kryć się życiorys dwóch (trzech) Walentych. Kapłan Walenty za panowania cesarza Klaudiusza miał pomagać parom, które pobierały się potajemnie. Uwięziony i skazany na śmierć. Po torturach, został ścięty 14 lutego 269 lub 270. Nad grobem męczennika przy Via Flaminia zbudowano bazylikę, jednak papież Paschalis I (817-24) przeniósł szczątki męczennika do kościoła św. Praksedy.

W dniu, w którym został ścięty Walenty urządzano miłosne loterie tzw. luperkalia. Był to pogański zwyczaj – festyn urządzany 15 lutego ku czci boga płodności Faunusa Lupercusa. W przeddzień obchodów odbywała się loteria: imiona dziewcząt zapisywane na skrawkach papieru były przedmiotem loterii wśród chłopców. Dziewczyny stawały się ich partnerkami na czas festynu, a czasem nawet na całe życie. Zwyczaj urządzania tego festynu utrzymał się do końca V w. Zniósł je w 496 roku papież Gelazy I, zastępując je najbliższym w kalendarzu liturgicznym świętem męczennika Walentego.

Z czasem postać kapłana Walentego zmieszała się z innym świętym męczennikiem noszącym to samo imię. Miał nim być Walenty – biskup miasta Terni w Umbrii od 197 roku. Znany był z tego, że jako pierwszy pobłogosławił związek małżeński między poganinem i chrześcijanką. Wysyłał też do swych wiernych listy o miłości do Chrystusa. Zginął w Rzymie w 273 roku. Do jego grobu w katedrze w Terni przybywają pielgrzymi. Na srebrnym relikwiarzu kryjącym jego szczątki znajduje się napis: Święty Walenty, patron miłości.

Pod datą 14 lutego można znaleźć informacje na temat jeszcze innego Walentego - męczennika z Afryki. Jednak nie zachowały się akta męczeństwa.

W średniowieczu, głównie w Anglii i Francji powstała tradycja, że 14 lutego ptaki zaczynają tworzyć pary. Tym sposobem narodziło się przysłowie: Każdy Walenty wybrał (w tym dniu) swoją Walentynę.

Św. Walenty został ogłoszony patronem zakochanych w 1496 roku przez papieża Aleksandra VI.

W archidiecezji katowickiej sanktuarium św. Walentego znajduje się w Bieruniu.

  • Wspomnienie liturgiczne przypada 14 lutego.

Bibliografia

H. Marucchi, Il cimitero e la basilica de S. Valentino, Romae 1890; [Bénédictins de Paris], Vies des Saints et des bienheureux, Paris 1936, t. II, s. 323-325; A. Bratek, Kult świętego Walentego w świetle tekstów euchologijnych i biblijnych mszału Pawła VI, Katowice 2006, mps w Bibliotece WTL UŚ.