Św. Cecylia

Z e-ncyklopedia

Święta Cecylia, dziewica i męczennica, patronka muzyki kościelnej

św. Cecylia, Guido Reni (1575–1642)

Cecylia Rzymianka żyła na przełomie II i III wieku. Wg tradycji przekazanej przez biskupa z Poitiers Venantiusa Fortunatusa (530-610) św. Cecylia pochodziła z Sycylii. W młodości złożyła śluby czystości. Została zmuszona do ślubu z poganinem Walerianem, który zaakceptował złożone przez małżonkę przyrzeczenia. Przykładem chrześcijańskiego życia św. Cecylia doprowadziła do nawrócenia męża. Poniosła śmierć męczeńską przez ścięcie. Jako prawdopodobną datę śmierci podaje się lata: 176, 220, 223 lub 230. Nie zachowały się akta jej męczeństwa. Od 496 roku jej imię wymienia się w Kanonie Rzymskim. Jej ciało odnaleziono w katakumbach św. Kaliksta w Rzymie w 821 lub 822 roku i przeniesiono do bazyliki na Zatybrzu (Trastevere) wybudowanej w miejscu jej domu. Od 1561 roku jest patronką muzyki kościelnej: święto przypada 22 listopada. W 1599 roku, w czasie budowy nowego ołtarza w bazylice na Zatybrzu kardynał Paul Emilius Sfondarti znalazł ciało św. Cecylii, będące w stanie nienaruszonym.

Na obrazach przedstawiana jest w wieńcu (laurowym lub różanym) z instrumentem muzycznym (cytra, harfa, lutnia, organy) w jednej i palmą lub bukietem białych i czerwonych róż w drugiej ręce.

Nie zachowały się źródła potwierdzające związek św. Cecylii z muzyką, zwłaszcza że do średniowiecza patronem muzyki kościelnej był św. Jan Chrzciciel lub papież Grzegorz Wielki (540-605). Legenda głosi, że prowadzonej na śmierć Cecylii towarzyszyła anielska muzyka. Przypuszcza się, że jako córka patrycjuszy rzymskich potrafiła grać na harfie. Wg innej tradycji, w dzień zaślubin z Valerianem, gdy goście weselni zajęci byli świętowaniem, św. Cecylia śpiewając psalmy prosiła Boga o łaskę zachowania ślubu dziewictwa. Na uznanie św. Cecylii patronką muzyki kościelnej wpływ miało błędne tłumaczenie jednej z antyfon brewiarzowych: Cantantibus organis Coecilia Domino decantabat (Cecylia, grając na organach, śpiewała samemu Bogu). Paul Guérin podaje że pierwsze świadectwo opisujące męczeńską śmierć Cecylii pochodzi z 235 roku, a jego autorem miał być papież Anterus.

Św. Cecylia na przełomie XIX i XX wieku stała się patronką ruchu muzycznego w Kościele; na terenie Śląska jest często obierana za patronkę chórów parafialnych, najczęściej ducha niemieckiego - tzw. Caecilienvereiny.

  • Wspomnienie liturgiczne św. Cecylii przypada 22 listopada.

Bibliografia

P. Guérin, Les petits bollandistes. Vies des Saints, Paris 1882, t. 13, s. 540-561; [Bénédictins de Paris], Vies des Saints et des bienheureux, Paris 1954, t. XI, s. 731-579; J. P. Kirsch, Die heilige Caecilia in der römischen Kirche, Padeborn, 1910; D. Guéranger, Sainte Cécile et la société romaine aux deux premiers siecles, Paris 1875; J. de Voragine, La légende dorée. [Alain Boureau (pod red.), współpraca: M. Goullet, P. Collomb, L. Moulinier, S. Mula, J. le Goff (wstęp)], Paris 2004; A. Boureau, "Introduction" à la Légende dorée, Paris, 2004; J. Coste, La Domusculta Sanctae Caeciliae. Méthode et portée d'une localisation, Mélanges de l'Ecole française de Rome. Moyen-Age, Temps modernes, 1984, vol. 96, nr 2, s. 727–775; Foto: Wikimedia Commons, Public Domain.